Camera vervangt selecteur pootgoed

Han ReindsenHet selecteren van pootaardappelen kost veel tijd. Het resultaat is sterk afhankelijk van het vakmanschap van de selecteur. Bij een ziekzoekmachine die met camerabeelden werkt, kan de kwaliteit van het selectie gelijkmatiger en misschien ook sneller zijn.
Akkerbouwers telen in Nederland gemiddeld zo’n 155.000 hectare aardappelen. Ongeveer een kwart van het areaal is pootgoed. Uit cijfers van de NAK blijkt dat zo’n 6 procent van het areaal in klasse wordt verlaagd of afgekeurd. De vraag is of een ziekzoekmachine een deel van die schade kan voorkomen.
Het project wordt uitgevoerd door Praktijkonderzoek Plant en Omgeving (PPO) en Plant Research International, onderdeel van Wageningen UR. De handelshuizen Agrico en HZPC, keuringsdienst NAK, machinefabrikant Kverneland en Brancheorganisatie Akkerbouw ondersteunen het initiatief.
PPO ontwikkelde tussen 2007 en 2012 een ziekzoeker, die zieke tulpen beter kan opsporen dan ervaren selecteurs. In 2011 testte het PPO ook twee technieken in een kas met aardappelplanten. Deze testen met een hyperspectraalcamera leverden een veelbelovend resultaat op. De camera meet verschil in golflengtes van het licht die gezonde planten en met een ziek vlekje weerkaatsen.
Camerabeelden werden met een rekenprogramma beoordeeld, waarbij de plant als ‘ziek’ of ‘gezond’ werd benoemd. Ook beoordeelde een ervaren selecteur alle aardappelplanten. ‘De conclusie was dat we op de goede weg zijn, maar de resultaten moeten betrouwbaarder worden’, zegt teammanager Jan Kamp van PPO.
Het eerste jaar test het PPO in een laboratorium vijf technieken en combinaties hiervan. Afgelopen vrijdag was de eerste meetreeks.
PPO probeert in een vroeg stadium een besmetting van een aardappelplant met erwinia of een virus vast te stellen. ‘Als dat bij erwinia lukt, beperken we de versmering naar andere planten. Ik hoop dat we volgend jaar met de technieken naar buiten kunnen. Eerst op proefvelden en vervolgens onder praktijkomstandigheden’, zegt de teammanager.
De complexiteit lijkt op die van machinaal ziekzoeken in tulpen, geeft Kamp aan, maar de techniek is niet een-op-een te vertalen. ‘De ervaring in de bollen leert ons dat het geen appeltje-eitje is. Elk gewas laat specifieke reacties zien, die vragen om optimalisatie. Met een combinatie van technieken denken we het verst te komen.’
Als de techniek praktijkrijp is, is de camera te monteren op een autonoom rijdend platform dat zelf selecteert of is die te koppelen aan een aardappelselectiekar voor een paar extra ogen.

Toekomstbeeld

Voorzitter Upt Hiddema van de LTO-werkgroep Pootaardappelen is enthousiast over het project. ‘De ziekzoeker past in het toekomstbeeld van de pootaardappelsector. We hebben te maken met schaalvergroting en specialisatie. Grote pootgoedbedrijven krijgen in de toekomst mogelijk last van personeelsgebrek in de selectieperiode.’
De doorslag voor LTO om voor de ziekzoekmachine te gaan is het vroegtijdig opsporen van een bacteriezieke plant. Een camera kan dat constateren voordat het menselijk oog het ziet. ‘Afkeuring of klasseverlaging kost een pootgoedteler veel geld.’