‘Goede columnisten vergroten de aantrekkelijkheid van een blad’

Kamp, oud-NAJK-voorzitter en tegenwoordig hoofdbestuurslid bij Rabobank Nederland en Agrifirm, liet zich voor zijn columns vooral inspireren door wat algemene media schreven: Financieel Dagblad, NRC, Volkskrant, maar ook door mensen uit andere branches, door wat hij op symposia, studiedagen hoorde.
Wat hij uiteindelijk opschreef heeft nooit voor problemen gezorgd. ‘Je moet altijd aanspreekbaar zijn op wat je schrijft’, stelt hij. ‘Ik vervul bepaalde maatschappelijke functies. Wat ik schrijf moet wel in overeenstemming zijn met de positie die ik bekleed.’
Dat wil niet zeggen dat hij niet kritisch was. ‘Je mag best triggeren, een aanzet geven tot discussie. Ik heb wel commentaar gegeven op de toenmalige koers van de ZLTO. Toen heeft de organisatie mij uitgenodigd om eens te komen praten. Prima.’
Wat hem betreft mogen de columns in Nieuwe Oogst wat meer opiniërend zijn, wat meer journalistiek ook. ‘Destijds schreef bijvoorbeeld Jan Werts scherpe opinies vanuit het Brusselse. Dat mis ik.’

Betrokkenheid versterken

Volgens oud-hoofdredacteur Berend Santema heeft een blad als Nieuwe Oogst zonder meer belang bij goede columnisten. ‘Het vergroot de aantrekkelijkheid van het blad. Veel lezers sympathiseren met een columnist. Ze herkennen zichzelf erin en het versterkt de betrokkenheid.’
Santema maakt onderscheid tussen opiniërende columnisten en rubriekschrijvers. ‘De laatste hebben een afgebakende opdracht. De rubriek ‘Van het erf’ is daar een voorbeeld van. De opdracht is om vanuit de eigen bedrijfssituatie te schrijven over wat je daarin meemaakt en wat je bezighoudt.’
Andere columnisten hebben een veel vrijere opdracht. Hanna Hilhorst bijvoorbeeld schrijft naar eigen inzicht over het wel en wee van een multifunctioneel bedrijf. Margriet Paarlberg creëerde in de jaren dat ze voor Oogst en Nieuwe Oogst schreef ook haar eigen genre. ‘Noem het human interest’, zegt Santema.
Paarlberg zegt zelf dat ze schreef wat andere vrouwen ook meemaakten op het bedrijf. ‘Maar ik kon het opschrijven, soms net wat droeviger en grappiger dan het in werkelijkheid was.’
Het was voor haar essentieel om in haar columns dicht bij zichzelf te blijven. ‘Anders ben je niet geloofwaardig. En blijf nieuwsgierig, probeer op een andere manier naar de wereld te kijken’, zo luidt haar recept voor een goede column.
Het schrijverschap voor Nieuwe Oogst heeft haar persoonlijk veel gebracht. ‘Het is een opstap geweest naar veel andere leuke dingen. Ik heb spreekbeurten overal in het land gehouden, veel interessante mensen ontmoet, ben huwelijksambtenaar geworden.’ Na 22 jaar was het klaar. ‘Je moet stoppen voordat je flutstukjes af gaat leveren. Ik doe nu andere dingen.’

Eigen mening

Santema stelt dat een blad als Nieuwe Oogst ook gebaat is bij goede opiniërende columnisten. ‘Die geeft als het goed is zijn eigen mening. Geeft kritiek op beleid, politiek en verantwoordelijken. Een goed voorbeeld is Jack Rijlaarsdam.’
Volgens de oud-hoofdredacteur vormen columns en opinies onderdeel van de democratie van de vereniging. Hij weet uit ervaring dat daar ook wel enige spanning zit. ‘De democratie van de vereniging zit heel sterk in de bestuurlijke opbouw en het functioneren van alle verenigingsorganen. Daar vindt ook veel discussie over de standpuntbepaling plaats. Komen via Nieuwe Oogst andere geluiden boven, dan kan dat wringen.’
Iemand die graag de randjes opzocht van wat wel of en niet in een verenigingsblad kon, is voormalig melkveehouder Jan Cees Vogelaar uit Lelystad. ‘Ik ga graag de discussie aan, wijk graag af van de gebaande paden. Columnisten kunnen én moeten kwesties vanuit een andere invalshoek schetsen. Daarmee geef je voeding en aanzet tot discussie.’
Volgens Vogelaar is een ledenblad als Nieuwe Oogst daar ook voor. ‘Je moet de discussie in je eigen blad voeren, niet in andere media. Wat dat betreft vind ik Nieuwe Oogst een beetje schijterig geworden. Het wordt steeds minder ledenblad en steeds meer LTO-orgaan.’