Smienten botsen met kringloopscore

Sjoerd HofsteeWie de foto’s bekijkt die De Wolff afgelopen winter van zijn graspercelen maakte, wordt er niet vrolijker op. Hele vlaktes tonen alleen blubber en geen enkel grassprietje meer. Het zijn de smienten die dit veroorzaken. Elk jaar komen ze vanaf september bij De Wolff langs om pas in maart weer te vertrekken.
‘Vijfentwintig jaar geleden kwamen de wilde eenden hier voor het eerst. Het waren er vijf. Best leuk om te zien’, vertelt de melkveehouder die ruim 120 melkkoeien en ruim 100 stuks jongvee houdt op 65 hectare grond.
‘Daarna nam het elk jaar toe. Uit de brede tochtsloot kruipen ze ‘s avond het land op om zich vol te vreten. In tegenstelling tot ganzen schijten smienten grotendeels in de sloot in plaats van op het land. Het gras ben ik dus kwijt en de mineralen ook, want die worden in de sloot afgevoerd.’
De Wolff heeft elk jaar last van de smienten, maar dit jaar is de schade ernstig. ‘Verjagen is ondoenlijk met dergelijke aantallen en schieten mogen we de smienten niet.’

Vogelliefhebber

De melkveehouder heeft niets op vogels tegen. Sterker nog, hij maakt zich hard voor weidevogelbeheer en is daar ook succesvol in. ‘Maar deze smienten horen hier niet. Tenminste niet in zo’n grote groep.’ Hij liet zijn land taxeren door het Faunafonds. Daaruit kwam een schadebedrag van 25.000 euro naar voren.
Pyter Terpstra, die De Wolff bijstaat als voeradviseur van Foeke Visser in Heeg, verduidelijkt dat met dat bedrag alleen de extra kosten worden gedekt van voer- en graszaadaankopen en grondherstel.
Maar daarmee is het probleem nog niet over. ‘Het land slempt dicht waardoor de drainage minder werkt. Ook daalt het fosfaatgehalte in het land waar de smienten zitten elk jaar verder. Dat wijzen de analyses uit’, zegt Terpstra.
‘We vrezen dat De Wolff in de knoei komt met de Kringloopwijzer. Door minder opbrengst van het land te halen, moet hij wellicht meer mest afvoeren. De vraatschade van smienten of ganzen kan namelijk niet in de Kringloopwijzer worden aangegeven. Als fosfaatoverschotbedrijf is De Wolff dit jaar al verplicht om de Kringloopwijzer in te vullen. Volgend jaar is elke melkveehouder dat. Hoe komt het dan, is onze grote zorg.’
Volgens Wiebren van Stralen, specialist mest en milieu bij LTO Nederland, hoeven Terpstra en De Wolff zich geen zorgen te maken. ‘Dit jaar moet De Wolff de Kringloopwijzer wel invullen, maar daaruit vloeit nu nog geen voor- of nadeel. Het klopt wel dat je vraatschade van vogels nu nog niet in de Kringloopwijzer aan kunt geven, maar in 2016 kan dat wel (zie kader).’
De Wolff zocht al contact met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) om zijn probleem te schetsen. Via een e-mail kreeg hij het volgende bericht: ‘Voor de mest moet u gewoon aan de gebruiksnormen voldoen. Als u vervangend voer aanvoert wat wel meegenomen moet worden in de administratie, dan moet u dit zo goed mogelijk onderbouwen met bewijsstukken en in eigen administratie opnemen. U kunt dan aantonen dat u niet te veel aangevoerd heeft bij een eventuele controle’.

Toezegging

Hoewel Terpstra twijfelt aan de waarde van deze toezegging, is De Wolff er blij mee. Hij concludeert dat het hem vrijwaart van eventuele extra mestafvoer. ‘Ik raad andere boeren die last van hebben van smienten of ganzen en door extra voeraankoop ook extra mest moeten afvoeren, aan dit ook te weigeren en net als ik bij RVO om een ontheffing te vragen’, zegt hij.
Van Stralen stelt dat de melkveehouder hiermee een denkfout maakt. ‘Dit jaar werkt iedereen, uitgezonderd enkele deelnemers aan een BEP-pilot, met forfaitaire normen of met de BEX. Meer aankoop van maïs betekent in beide gevallen echt niet dat je meer mest moet afzetten. Veel boeren denken dat, maar zo werkt het mestbeleid niet.’
De Wolff stelt zich er hoe dan ook op in dat de smienten hem de komende jaren vaker dwars gaan zitten. ‘Wellicht koop ik deze herfst een crossmotor om daarop elke ochtend door de groep dieren heen te raggen. Misschien leert het hen dan af om te blijven hangen op het land.’