‘Niet wachten op een greppelverbod’

%E2%80%98Niet+wachten+op+een+greppelverbod%E2%80%99
© Peter van Houweling

Volgens Wetterskip Fryslân draagt afspoeling vanaf het perceel in belangrijke mate bij aan vervuiling van het oppervlaktewater, waarin nog steeds te veel gewasbeschermingsmiddelenresten worden gevonden. Het schap vindt dat telers er meer aan moeten doen om dit soort piekbelastingen terug te dringen.
‘Wij nemen deze opmerkingen serieus’, zegt Bouwe Bakker, namens LTO gebiedscoördinator voor het DAW in Noord-Nederland. ‘Maar een verbod op greppels is geen optie. Als pootaardappelen langer dan tien uur onder water staan, treedt onherstelbare schade op. Overtollig water moét weg kunnen’, stelt hij.
‘We moeten wel meedenken over de vraag hoe te bereiken dat er minder water rechtstreeks in de sloot terechtkomt. Elke liter water die de grond meer kan opnemen, is voor alle partijen winst.’
Vanuit het DAW zijn daarom twee projecten gestart. Zes Friese akkerbouwers experimenteren met maatregelen om afspoeling tegen te gaan, zoals aangepaste grondbewerking of het inzaaien van een bufferstrook. Deze maatregelen liggen naast elkaar in een demoproef van proefboerderij Kollumerwaard in Munnekezijl op een aardappelperceel.

Emmers

Als bedrijfsleider Philip Kramer en onderzoeker Thomas Pollema het demoveld laten zien, zijn er nog geen zware buien gevallen. Op het licht aflopende perceel zijn de tot aan het maaiveld ingegraven emmers nog leeg. Die emmers moeten een eerste indruk geven van verschillen in afspoeling.
Het eerste object bestaat uit een greppel, dwars voor de uiteinden van de ruggen langsgetrokken en volgestort met compost. Het idee is dat de compost fungeert als een filter en schadelijke stoffen aan zich bindt. Ook vertraagt de compostgreppel de afvoer van water, waardoor het meer tijd heeft om weg te zakken.
Het tweede object is een grasstrook op de kopakker. Ook deze moet ervoor zorgen dat het water langer blijft ‘hangen’, voordat overtollig water richting de sloot sijpelt. ‘Dat kan natuurlijk ook een FAB-rand zijn. Op die manier kun je functies combineren’, aldus Pollema.
In het derde object heeft een frees met woelers de grond tussen de ruggen opengebroken. Het water kan zo gemakkelijker de ondergrond binnendringen, is het idee.
Over het vierde veldje is een bodemconditioner gespoten; een middel dat de grond minder waterafstotend maakt waardoor regenwater direct binnendringt. Een extra voordeel is dat de ruggen mogelijk langer vochtig blijven.
Bij het vijfde object zijn erosiedrempels opgeworpen tussen de aardappelruggen. Met dit systeem worden goede resultaten geboekt in de Limburgse heuvels. Of noordelijke pootgoedtelers ermee uit de voeten kunnen, is de vraag. De drempels mogen geen verkeersdrempels worden voor de selectiekar.
Naast een standaardobject is er tot slot nog een object met vaste (seizoens)rijpaden. Proefboerderij Kollumerwaard past dit systeem op een groot deel van het bedrijf al toe, met trekkers op een spoorbreedte van ruim 3 meter. Meer grond blijft onbereden, waardoor zuurstof en water gemakkelijker de bodem binnen kunnen dringen.
Eigenlijk zit er in iedere bodemverbeterende maatregel een link met afspoeling, benadrukt Kramer. Hij merkt op Kollumerwaard dat aandacht voor de bodem zich terugbetaalt. ‘Op het biologische deel van ons bedrijf werken we al jaren met vaste rijpaden, voeren we veel organische mest aan en is de bodem vrijwel jaarrond bedekt. Na een dikke plensbui zie je het verschil: op ons gangbare deel blijven plassen staan, terwijl op het biologische deel het water meteen wegzakt.’
In hoeverre de maatregelen op het demoperceel kunnen bijdragen aan minder afspoeling is afwachten. De gevoeligste periode is doorgaans tussen het loofklappen en rooien van de aardappelen, als het gewas niet langer water verdampt en de kans op extreme neerslag toeneemt.
Ook bij de praktische uitvoerbaarheid van sommige ideeën zijn vraagtekens te zetten. Het komt de proeven vanuit het DAW ook op kritiek te staan. ‘Wij worden er wel eens door telers op aangesproken, die vinden dat wij meewerken aan mogelijke beperkingen in de teelt. Maar als je niet zelf betrokken bent bij het zoeken naar oplossingen, wordt er voor je beslist’, zegt Kramer.
‘Willen we middelen behouden, dan zal de emissie verder omlaag moeten. De demo is vooral bedoeld om de discussie aan te zwengelen. We willen met telers in gesprek, misschien zijn er wel meer ideeën.’
Gebiedscoördinator Bakker hoopt dat meer akkerbouwers bij het project willen aanhaken: ‘Het gaat erom dat we ervaring opdoen en er met elkaar over praten. Bewustwording is de eerste stap naar een oplossing.’

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Zaterdag
    14° / 8°
    20 %
  • Zondag
    15° / 6°
    20 %
  • Maandag
    11° / 7°
    95 %
Meer weer