‘We werken mee met de natuur’

Het vlees is te verkopen, de wol te vilten en met scheerdemonstraties trek je publiek naar je boerderij, dat daar ook weer producten zal kopen. ‘Verschillende functies zijn op elkaar te stapelen, waardoor je meer uit je bedrijf kunt halen’, zegt Corneel van Rijn.
Deze filosofie heet permacultuur, een samentrekking van ‘permanent agriculture’. De oorsprong ervan ligt in Tasmanië. ‘We ontwerpen het bedrijf zo dat we meewerken met de natuur. Dat levert ons het meest op en kost het minst.’
Van Rijn zit samen met zijn vader en broer in maatschap. In 2000 is het gangbare melkveebedrijf Buitenverwachting omgeschakeld naar biologisch. Het was het begin van de nieuwe filosofie. ‘We willen een landbouwsysteem opzetten dat zichzelf in stand kan houden zonder externe inputs.’
Zo is de aangekochte snijmaïs uit het rantsoen verdwenen. En omdat de melkveehouders meer gras zijn gaan voeren, was aanpassing van de veestapel ook nodig. De voornamelijk zwartbonte Holsteins pasten niet bij het nieuwe rantsoen. ‘We zijn ons gaan richten op de roodbonte, en die zijn we gaan inkruisen met verschillende rassen.’
Het nieuwe fokdoel werd een gezonde koe, die het goed doet op gras, een productie rond de 7.000 liter met een eiwitgehalte van 3,80 procent, en zo min mogelijk antibiotica. Blaarkop, Zweeds Roodbont, Brown Swiss, Montbeliarde, MRIJ kwamen voorbij. ‘We zijn gaan uitproberen. We zullen niet bij één ras eindigen, maar het zal waarschijnlijk een kruising worden van Montbéliarde, Holstein en een scheutje MRIJ’, zegt Van Rijn.
Dat ze op de goede weg zijn wordt bevestigd. Zo staat een eigen gefokte stier, Bio-KI Buitenverwachting Peter, op de lijst van biostieren. Het is een kruislingstier (BS x RHF x MRIJ) met als vader Encore en moeders vader Kian. De moeder bestond voor 15 procent uit MRIJ met 4,23 eiwit in zeven lactaties en 87 punten voor exterieur. Een tweede gefokte stier staat op de nominatie.
De biologische melkveehouderij van vijftig melkkoeien is maar een onderdeel van het hele bedrijf. Ook schapen, geiten, eenden, varkens, kippen en konijnen zijn er te vinden.

Caravanplekken

Ondertussen doet de familie ook nog aan recreatie – er zijn vijftien vaste caravanplekken. Omdat de ondernemers eigenaar zijn van de dijk langs de huiskavel, verhuren ze daar ook plekken voor woonboten, tuintjes en parkeergelegenheid. Er is een winkel met eigen producten en producten van derden. Ze geven rondleidingen en workshops, er is vergaderruimte en bij de ligboxenstal die aan de overkant van de weg ligt, hebben ze dit voorjaar een tweede verkooppunt gerealiseerd, een pleisterplaats, waar voorbijgangers melk kunnen tappen en producten kunnen kopen.
Ook is zojuist de laatste hand gelegd aan een kaasmakerij waar Van Rijns broer koeien- en geitenkaas wil gaan maken. Hoe zetten ze dit rond? ‘In principe werken we met z’n drieën, waarvan ik en mijn broer 40 uur in de week, maar we werken ook veel samen met stagiairs en vrijwilligers.’
Van Rijn schat dat zo’n 70 tot 75 procent van de omzet wordt behaald in de melkveehouderijtak en de overige 25 procent uit de rest. ‘Die ‘rest’ heeft wel een veel groter rendement’, stelt de melkveehouder. ‘Daar hebben we maar beperkt in hoeven investeren en daar kunnen we een fatsoenlijke vergoeding verdienen voor de uren die we maken. In de melkveehouderij kunnen we de uren niet rekenen.’
Toch maakt de combinatie het bedrijf sterk. ‘De takken die we hebben vinden we leuk om te doen en ze passen in onze filosofie van permacultuur. Het is soms puzzelen om het arbeidstechnisch inpasbaar te maken, maar een monocultuur is ook niet realistisch. Nergens in de natuur is er maar één diersoort per gebied.’