Eigen natuur op een unieke plek

Theo van Gendt woont met zijn gezin op een unieke plek, op een ongeveer driehoekig eilandje, aan een doodlopend weggetje in een uiterwaard. Hij is bezig om natuur te ontwikkelen op zijn land, op zijn eigen manier. 'Particulieren doen hun eigen ding. Daardoor krijg je veel meer diversiteit.'

Van Gendt woont in een voormalige boerderij die al sinds 1899 eigendom is van zijn familie. De boerderij ligt buitendijks, maar het Maaswater steeg nog nooit tot de hoogte van het erf. Dat komt omdat de boerderij op een rivierduin ligt. Andere delen van het eilandje zijn in de loop der tijd afgegraven; die liggen diverse meters lager.
De vader van de eilandbewoner was de laatste boer op die plek. Van Gendt is zelf rentmeester bij landbouworganisatie ZLTO.
Eén van zijn hobby's is sportvissen. Zijn roeiboot ligt in de monding van de Oude Dieze. Hij merkt aan de visstand dat het Maaswater veel schoner is geworden. De visstand is daardoor 'totaal veranderd', constateert hij. 'Er zijn veel minder vissen, maar er zijn veel meer verschillende soorten vis. Ik heb het gewoon zién veranderen.'
Bovendien ziet hij steeds vaker bevers in het rivierwater bij hem voor de deur. Daar is hij niet altijd blij mee. 'Als ik in mijn roeiboot zit te vissen, komt 'ie heel stil langzaam aanzwemmen. …, dan ineens SPLASH! Met een harde klap slaat de bever ineens met grote staart hard op het water. Je schrikt je wezenloos.'

Natuurfreak

Het hele eilandje waar Van Gendt woont, valt onder de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). Een deel van zijn land heeft al een natuurbestemming als kruidenrijk grasland. Daar werkt hij samen met zijn buurman, een moderne melkveehouder, die het gras oogst en per hectare 20 ton ruige mest op het land mag uitrijden.
Zo'n samenwerking heeft meerdere voordelen, legt de Brabander uit. Zijn buurman heeft gras van acceptabele kwaliteit, hij kan er mest op kwijt én het is natuur. 'Met maatwerk is veel mogelijk', stelt Van Gendt.
De rentmeester is al lang in gesprek met de gemeente Den Bosch over meer natuuraanleg op zijn land. 'Ik wilde zelf geen boer worden, maar natuur aanleggen op onze huiskavel, die ligt immers in de EHS.'
Hij vindt zichzelf zéker geen 'natuurfreak'. Maar hij zou het toch wel heel mooi vinden als zijn land langs de Oude Dieze en de Maas weer zou zijn zoals in zijn jeugd, met strandjes en met diverse kleine nevengeultjes. 'Dan wordt het er gewoon mooier op.' In de afgelopen tientallen jaren is dat allemaal verdwenen. Rijkswaterstaat heeft in die periode overal met basalt harde oevers gemaakt.

Geestverwanten

De toenmalige adviseur van SBNL, Willem van Boschinga, begeleidde Van Gendt van begin af aan bij het proces. 'Ik voel me bij SBNL onder geestverwanten', zegt hij. 'Het zijn mensen die niet te krampachtig willen omgaan met natuur. Landbouw en natuur zijn met een beetje maatwerk heel goed te combineren. Je moet alleen een boer zoeken die daarbij past. Het is niet zwart-wit. Dat lijkt wel zo waar de grote terrein beherende organisaties zoals Natuurmonumenten de dienst uitmaken.
Maar particulieren doen hun eigen ding. Daardoor krijg je veel meer diversiteit.'
Na een lange aanloop vielen de plannen 'op enig moment' vrij goed samen met die van de gemeente Den Bosch voor meer natuur rond de stad en met die van het waterschap. Rijkswaterstaat sloot toen ook snel aan, die wilde natuurvriendelijke Maasoevers. 'Daarna is het redelijk vlot gegaan', zegt Van Gendt.
Hij wil zijn stuk uiterwaard dit najaar inrichten: nevengeulen graven, struiken aanplanten, rasters zetten, en dan beheren. Rond de jaarwisseling is het gereed, verwacht hij.
De rentmeester heeft in zijn werk ook veel te maken met particulieren die net als hij op een voormalige boerderij willen wonen, maar aanlopen tegen allerlei regels en belemmeringen om hun plannen te realiseren. 'Mensen willen mooi wonen, landschappelijk inpassen, iets inrichten. Vaak wel in combinatie met een economische poot. Maar de tijd is voorbij van simpel de grond afwaarderen en een dikke beheersubsidie innen. Ik denk dat een rentmeester een mooie rol kan vervullen tussen de idealen van mensen voor natuur en alle wetten en regels waar ze in de praktijk tegenaan lopen.'

Een mooie postzegel

Zelf heeft hij zo'n proces nu bijna achter de rug. 'Wat ik nu zelf doe, zie ik als een pilot', zegt hij.
Van Gendt is heel benieuwd hoe zijn nieuwe natuur zich zal ontwikkelen. Uit het Flora- en Faunaonderzoek dat hij voor zijn plan moest laten doen, staat dat ganzen een bedreiging kunnen zijn voor de natuurontwikkeling, vooral vanwege de mogelijke vermesting van de nevengeulen. Hij weet hoeveel overlast die dieren kunnen veroorzaken, niet alleen op boerenland. 'Ze geven nu ook hinder op golfterreinen en in parken en in tuintjes van particulieren. Ik ben benieuwd hoe burgers daarmee omgaan. Een principiële keus is makkelijk gemaakt, maar het niet zo makkelijk om daarvan ook de minpunten te accepteren.'
Voorlopig focust hij op de natuurontwikkeling op zijn eigen plek. 't Is maar een postzegel, maar het is wel een mooie postzegel. Ik realiseer me nog bijna elke dag hoe bijzonder deze plek is.'

Tekst en foto's: Peter van Houweling

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Zaterdag
    14° / 8°
    20 %
  • Zondag
    15° / 4°
    20 %
  • Maandag
    11° / 8°
    95 %
Meer weer