Nog meer boerenverstand nodig in zorg

Tienke WoudaDe zorgtak gaat op de schop. De verantwoordelijkheid lag eerst vooral bij het Rijk. Sinds 1 januari 2015 ligt de zorg op het bordje van gemeenten.
Verreweg de meeste van de 1.100 zorgboerderijen in Nederland bieden dagbesteding aan. Zij hebben sinds begin dit jaar niet meer te maken met de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), maar met de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).
Een van de doelen van deze decentralisatie is lokaal de zorgvragen op te lossen. Door de financiering van de zorg dichter bij de mensen te brengen, scheelt dit in de kosten, is de verwachting.
Zorgboerderijen zijn al langer bezig om de zorg dichter bij de mensen te brengen. Voorzitter Jantine Kriens van de directieraad van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) zei op het congres Krachtige Kleinschaligheid van Federatie Landbouw en Zorg Nederland en Branchevereniging Kleinschalige Zorg vorige week in Zeist niet voor niets dat zorgboeren een decentralisatie ‘avant la lettre’ zijn: een nieuwe zorgvorm en een nieuwe vorm van boeren.
Voor de meeste zorgboeren was dicht bij de cliënt staan aanleiding om met een zorgboerderij te beginnen. Zij begonnen hun zorgtak omdat ze door het groen en de dieren rust, ruimte en structuur kunnen creëren, juist vanwege die kleinschaligheid. De korte lijntjes zijn een groot voordeel, ervaren zorgboeren die eerder in de reguliere zorgbranche werkten.
Waar de kanteling kansen biedt voor zorgboeren, zorgboerderijen komen bijvoorbeeld meer in beeld bij hun omgeving, is de transitie ook nog een worsteling. Gemeenten zijn nog niet goed ingericht. Het systeem van korte contracten en budgetplafonds vormt een grote drempel voor zorginnovatie en zorgt voor toename van bureaucratie, vinden de zorgboeren.
De transitie zorgt er ook voor dat de zorgboeren, als relatief jonge loot aan de zorgtak, meer dan voorheen op de trom moeten slaan. Om de zorg te kunnen continueren, moeten zij aan de onderhandelingstafel met gemeenten en grotere zorgaanbieders scherp zijn en strategisch opereren. Hiervoor is een grote portie lef nodig. De persoonlijke risico’s zijn voor deze zelfstandige ondernemers groter dan voor bijvoorbeeld de directeuren van grote zorginstellingen.
Politici zijn het niet eens over hoe lang de transitie mag duren. VVD-Tweede Kamerlid Sjoerd Potters wil gemeenten meer tijd geven en vanaf 2017 een verbetering zien. Mona Keijzer van het CDA vindt wachten tot 2017 echter geen optie.
Met de transitie zou alles eenvoudiger worden. Het ziet er niet naar uit dat dat op korte termijn gebeurt. Nog meer boerenverstand in de zorg lijkt hard nodig te zijn.