Phytophthoravrije teelt met Carolus

Onderzoekers van Agrico zoeken al jaren naar een ras dat resistent is tegen de schimmelziekte Phytophthora infestans. Met name de biologische sector volgt de ontwikkelingen op de voet. De vondst van de resistentie is voor veel telers een zegen.
Carolus is na klassieke kruisingsveredeling ontdekt. Een wilde aardappelsoort uit Zuid-Amerika vormde de basis. Bij het proces van terugkruisen en selecteren zijn onder meer Britse aardappelrassen gebruikt, waaraan het ras ook zijn onderscheidende paarskleurige ogen te danken heeft.
Het ras is dit jaar door Agrico extra in de schijnwerpers gezet. Het teeltseizoen van 2015 kende geen tot weinig phytophthora, waardoor het ras zich op dat vlak amper kon onderscheiden. Volgens commercieel manager Peter Dijk van Agrico heeft Carolus zich de afgelopen jaren echter wel bewezen ten opzichte van andere biologisch geteelde rassen.
‘Carolus had toen geen last van phytophthora, andere rassen wel.’ Het aardappelhandelshuis verwacht voor de oogst van 2016 dat rond de twintig akkerbouwers het ras zowel voor pootgoed als consumptie telen. ‘De afzet loopt via Bioselect van Agrico. Het ras wordt breed geïntroduceerd bij de Nederlandse retail. Tevens worden er proeven gedaan in het buitenland.’

Vastkokend

De blik over de grens is volgens Dijk belangrijk omdat de potentie in Nederland beperkt is. ‘Carolus is een vrij vastkokend ras. Dit kooktype kent een redelijk vast volume in retail. Afhankelijk van groei met industrie kan het ras meegroeien. Introductie in het buitenland zal de komende jaren de grootste groei laten zien, wat belangrijk is voor zowel consumptie als pootgoedteelt.’
Volgens directeur Sjefke Allefs van kweekbedrijf Agrico Research is de verwachting dat de resistentie van Carolus gebaseerd is op een hoofdgen. ‘Ondersteund door een of meerdere zwakkere resistentiegenen. Dit leiden we af uit de waarneming dat het hoofdgen in een andere genetische achtergrond zich minder sterk toont. Ook zijn diverse ouders tijdens het kweekproces gebruikt met dat soort zwakkere genen.’
Allefs gaat er echter niet vanuit dat resistentie door deze samenstelling minder stabiel is. ‘We denken dat Carolus lang tot de groep rassen gaat behoren met een bovengemiddeld goede resistentie. Dat wil nog niet zeggen dat het ras overal en altijd zijn goede resistentie zal tonen.’
Onder bepaalde omstandigheden in bepaalde teeltgebieden kan Carolus wellicht minder goed uit de verf komen, zegt de directeur van Agrico Research.
‘Het is waarschijnlijk beter om meerdere sterke resistentiegenen tegen phytophthora in te kruisen. Daar wordt hard aan gewerkt, maar je moet een keer een begin maken. Met Carolus is de sector in elk geval verrijkt met genetische rijkdom die, voor zover wij weten, nog niet eerder voor aardappeltelers beschikbaar was.’

Vlekjes

Ondanks dat het ras uitermate goede resultaten heeft in het veld, sluit Sjefke Allefs niet uit dat ook Carolus in de praktijk vlekjes laat zien. ‘Dat zou kunnen. Aan het eind van de groeicyclus zet een aardappelplant vaak als het ware zijn resistentiegenen uit.’
Vandaar dat in de afrijpingsfase soms wel lichte aantastingen te zien zijn. Maar de productie heeft dan vaak al plaatsgevonden. Omdat de knollen van Carolus ook goed resistent zijn, hoeft de ziekte in het gewas geen probleem te zijn.
Carolus is voor zowel de biologische als de gangbare teelt een interessant ras. ‘Het kan goed meekomen met vatbare aardappelrassen met vergelijkbare brede afzet en verwerkingskwaliteit. Vanzelfsprekend kan Carolus uitmunten in de biologische teelt, zoals in 2014 toen phytophthora vroeg en hard toesloeg.’
De meeste telers hebben Carolus-aardappelen inmiddels al geoogst en voor opslag in de schuur liggen. Het ras zit in dezelfde rijptijdgroep als Agria en is daarmee middellaat. Allefs: ‘Het loof is heel sterk. Behalve de wat korte kiemrust in de bewaring zijn er weinig bijzonderheden in de teelt.’