Onbalans in mestverwerking

Arno de SnooIn 2014 waren de totale gerealiseerde verwerking en de export van fosfaat van alle sectoren 44 miljoen kilo. Daar zit ook de mest in die onbewerkt de grens over is gegaan en de pluimveemestverbranding, blijkt uit het rapport.
Hans Verkerk, deskundige mestverwerking bij Cumela en werkzaam voor het Bureau Mest Afzet, stelt dat het rapport geen somber beeld schetst.
‘Er zijn veel concrete initiatieven onderweg. In Noord-Brabant starten in de loop van dit jaar of begin 2016 vier nieuwe verwerkingsinstallaties. Die kunnen gezamenlijk honderdduizenden tonnen mest verwerken.’ Wat mestverwerkingsinitiatieven betreft loopt Noord-Brabant voorop. De Brabantse varkenshouders zijn ook langer gewend aan hogere afzetprijzen waardoor investeren in verwerking al eerder rendabel bleek.

Oost-Nederland

Voor veehouders in Oost-Nederland is dat anders. Zij hebben sinds de invoering van de mestverwerkingsverplichting en aanscherping van de mestnormen meer mest te verwerken. Waar melkveehouders voorheen nog mest konden aanvoeren, moeten ze nu mest afvoeren. En dat terwijl de verwerkingscapaciteit in dat deel van het land nog lang niet op stoom is.
‘Veehouders in het Oosten hebben gemerkt dat de prijzen voor mestafzet het afgelopen jaar ineens veel hoger liggen dan zij gewend waren’, vertelt Verkerk. ‘Dat scheelt vaak 8 of 9 euro per kuub.’
Jan Overeem, lid van LTO Noord-vakgroep Varkenshouderij en deskundige op gebied van mestverwerking, ziet inderdaad dat veehouders in die regio ‘nog hopen mest hebben zitten’. ‘De mestverwerking blijft een lastig verhaal, zeker hier in het oosten van het land. Er zijn genoeg ideeën en initiatieven die startklaar zijn, maar het ontbreekt aan risicodragend kapitaal.’
Veehouders leggen geen geld in om te participeren in mestverwerkingsprojecten omdat zij geen financiële middelen hebben. Ook zijn zij huiverig om geld in te leggen omdat zij in het verleden mestverwerkingsprojecten de mist in hebben zien gaan. ‘Dat blijft boeren bij’, stelt Overeem. ‘Daarbij speelt de trage vergunningverlening veel ondernemers parten.’
De problemen in Oost-Nederland zullen veel mestverwerkingsondernemers in Noord-Brabant bekend in de oren klinken. Daar moesten ondernemers zich vijf jaar geleden ook door taaie regelgeving en moeizame financiering heen slaan.
‘We zien wel dat in Noord-Brabant die initiatieven nu operationeel worden’, zegt Verkerk. ‘In het Oosten moeten veel projecten dat proces nog doorlopen.
Het kost tijd de sector altijd één of twee jaar om zich aan veranderingen in het meststelsel aan te passen, weet Verkerk. ‘We hebben dat eerder bij de invoering van de Minas gezien en later, in 2006, bij de invoering van gebruiksnormen.’

Mestscheiding

De mestverwerking, zoals mestscheiding, op het boerenerf neemt toe. Door het scheiden van mest wordt de dikke fractie goedkoper te vervoeren en elders te hygiëniseren of composteren, zodat het geschikt wordt voor export.
Verkerk verwacht dat loonwerkers ook met mestverwerking aan de slag gaan. ‘Al zijn het relatief kleine volumes van 50.000 of 100.000 ton op jaarbasis, dan brengt dat lucht op de mestmarkt.’ Volgens hem krijgen dergelijke initiatieven ook vlot een erkenning van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).
Overeem wil dat de 30 miljoen euro aan toegekende Europese steun voor de varkenshouderij en de melkveehouderij ook wordt aangewend voor het stimuleren van mestverwerkingsinitiatieven. ‘Het geld kan gebruikt worden ter financiering van risicodragend kapitaal.’