Polder Waard Nieuwland uit impasse

Provinciaal grondverwerver Sylvia Fens en HHNK-projectleider Jan Zijp zijn nauw betrokken bij de ruilonderhandelingen in het Wieringerrandmeergebied. Een kwetsbaar, maar vooral interessant proces, meent Fens.
‘We proberen samen met het gebied oplossingen te vinden waar iedereen beter van wordt. Het mooie is dat we zelf ook iets te bieden hebben. De provincie heeft in het verleden zo’n 550 hectare aangekocht voor de aanleg van het meer. Die plannen zijn van de baan. Deze gronden kunnen nu worden ingezet voor andere doeleinden.’

Waterpeilen

Eén daarvan is de noodzakelijke opwaardering van het watersysteem op Wieringen. ‘Dat gaat verder dan alleen de waterafvoer’, zegt Zijp. ‘We willen het systeem zodanig verbeteren dat we de waterpeilen meer op maat kunnen beheren. Nu zitten er nog grote verschillen tussen het zomer- en de winterpeil, met alle negatieve gevolgen van dien, zoals afkalving van de walkanten.’
Met het nieuwe systeem beoogt het HHNK meer differentiatie. ‘Daardoor kunnen we per deelgebied met vastere peilen werken, gericht op de ruimtelijke functies in een gebied. Omdat het gebied nu qua eigendom en beheer op de schop gaat, kunnen we dit mooi meenemen in de ruilen.’
Hij stelt het zelfs nog wat harder: ‘Als het in deze fase niet lukt, dan zullen we het nieuwe watersysteem moeten laten varen.’

Constructief

Zo ver is het niet. De onderhandelingen in de verschillende ruilgroepen verlopen constructief, vindt Zijp.
‘We proberen ons zo soepel mogelijk op te stellen, bijvoorbeeld door de positie van de sloten aan te passen aan de ruilen die plaatsvinden in het gebied. Tenminste, als we daarmee niet onnodige omwegen hoeven te maken. Het liefst nemen we daarvoor de perceelsgrenzen, om zo onnodige doorsnijdingen te voorkomen.’
Ook Fens ziet de ruilen als een cruciale kans voor het gebied. ‘De agrariërs hoeven in areaal zeker niets in te leveren. Daarom is het nu zaak om met alle eigenaren iets te bereiken. De wil is er. We merken dat de boeren in het gebied zitten te springen om de zaak aan te pakken.’
Volgens Fens ervaren de boeren dat ze weer grip krijgen op de toekomst, nadat ze toch lange tijd in grote onzekerheid hebben gezeten.
‘Er gebeurt weer wat in het gebied. Naast de eerste twee kavelruilen hebben we onlangs een woning en een bouwkavel verkocht. En een aantal nieuwe woningen komt binnenkort te koop. Ook is de Wierschuur verkocht. De nieuwe eigenaren zijn druk bezig met de restauratie.’
Daarnaast noemt ze het feit dat melkveehouder Marco Heijblok druk bezig is met de bouw van een nieuwe stal. ‘Dat is mooi om te zien en wekt vertrouwen.’
Zijp gaat ervan uit dat nog dit jaar ook een begin wordt gemaakt met de eerste graafwerkzaamheden aan de rand van de huiskavel van Heijblok. ‘Dat is het begin, van waaruit we verder werken. Daarmee maken we ook zichtbaar dat er in het gebied daadwerkelijk iets gebeurt.’
De ruilen die nog volgen sluiten daar verder op aan, legt hij uit. ‘En niet alleen in de Polder Waard Nieuwland. Ook in de Hippolytushoeverkoog en de Oostlanderkoog hopen we straks een kwaliteitsslag te kunnen maken. Daar sorteren we nu tenminste al op voor.’

Stivas

Fens benadrukt daarbij het belang van een onafhankelijke partij als stichting Stivas. ‘Alle deelnemers aan de ruilen hebben hun eigen belangen. Wij als provincie ook. Mijn rol is om een eerlijke prijs te krijgen voor onze percelen en te voorkomen dat we met incourante stukken blijven zitten.’
Daarnaast wil de provincie de doelen uit de gebiedsvisie voor de Polder Waard Nieuwland realiseren. Fens: ‘Het gaat om agrarische structuurverbetering, maar ook om infrastructuur, natuur, recreatie en cultuurhistorie. Stivas houdt het overzicht en weet wat de wensen zijn van alle deelnemers. Ze houdt daar in de ruilplaatjes rekening mee.’
Zijp knikt: ‘Eigenlijk zoeken we zo steeds naar de gulden middenweg, waarin iedereen zich kan vinden.’