'Anders naar voedsel kijken triggert'

Op zoek naar een andere markt kwam Bas Antonissen (27) uit het West-Brabantse Rucphen enkele jaren geleden in aanraking met Youth Food Movement (YFM), de jongerenbeweging die zich inzet voor een eerlijker en gezonder voedselsysteem.
Het was een avond met voorzitter Joris Lohman, herinnert hij zich. 'Er waren twee ondernemers die een andere markt hadden gevonden, Annechien ten Have met haar lupinevarkens en ik met de biologische varkenshouderij. De rest wilde groot, groter grootst.'
Sinds 2013 is Antonissen, die samen met zijn ouders het bedrijf runt, biologisch varkenshouder. Toen hij na de middelbare agrarische school in 2009 in het bedrijf kwam, lagen er plannen om meer te specialiseren in zeugen. 'Maar dat kon je alleen behalen door te groeien. Zevenhonderd zeugen: dat ging er bij mij niet in. Wie zou de biggen gaan kopen? Ze zouden terechtkomen in de anonimiteit.'
Bovendien, door stages zag Antonissen dat varkenshouders met achthonderd zeugen hun passie gevonden schenen te hebben, maar dat tijd voor zichzelf ontbrak.
'Ze zijn vierduizend uur per jaar bezig in de varkens; van insemineren, wegen, dekken tot het schoonmaken van de hokken. Ik vind het juist ook een voordeel dat ik tijd vrij kan maken voor andere dingen, als het bestuur van het AJK. Sinds kort zit ik ook in het bestuur van de leveranciersvereniging van biologische slager De Groene Weg.'
Biologisch boeren is compleet anders, ervaart Antonissen. 'Zo zijn de zeugen veel relaxter, beschikken ze over ruime hokken met stro en vrije uitlopen. Ook krijgen ze biologisch geteeld voer. Hiermee krijgen akkerbouwers een gezonde bodem. Dit is de basis voor gezonde voeding, zowel voor mens als dier, vind ik.'

Consumentenogen

Tijdens de YFM Academie, een interactief lesprogramma waarbij 25 jonge boeren, wetenschappers, chef-koks, designers en journalisten meer kennis krijgen over mogelijkheden om het voedselsysteem te verduurzamen, leerde Antonissen vooral ook met consumentenogen naar bepaalde dingen te kijken.
'Wij gingen een dag met een visser op pad bij Den Oever. Ik had er nooit bij stilgestaan hoe de visserij in elkaar zat. Ze werken bijvoorbeeld met stroomstootjes, zodat de vis opschrikt en naar boven komt. Dat was voor mij een eyeopener. Aan het begin had ik een paar vragen, aan het einde van de dag waren dat er een paar duizend.'
Het volgen van de YFM Academie sterkte Willem van der Schans (27) van Zuivelboerderij Den Eelder in het Gelderse Well vooral in het idee dat hij de band met consumenten nog sterker wil maken.
Van der Schans kwam twee jaar geleden in het bedrijf, nadat hij onder andere als productieleider voor festivals had gewerkt. 'Ik heb aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht gestudeerd. Ik heb nooit het idee gehad dat ik van toegevoegde waarde zou kunnen zijn op het agrarisch bedrijf. Dat ik of iemand anders de kalveren zou voeren, maakte voor mijn gevoel niet uit.'

Open dagen

Dat veranderde toen zijn ouders hem vroegen of hij open dagen voor het bedrijf wilde organiseren. 'Dat kan jij veel beter dan wij', zeiden ze. Op de eerste open dag in 2013 kwamen zevenduizend mensen af. De tweede open dag, dit jaar, was goed voor tienduizend mensen.
'Ik kijk door een andere bril dan de gemiddelde melkveehouder. Het gesprek aangaan met de consument en transparant werken staan hierin centraal', zegt Van der Schans.
'Door middel van onze zuivelproducten en merk hebben wij een medium en een verantwoordelijkheid om de consument te informeren over zuivel en het leven op de boerderij. Dat is essentieel in het verbeteren van het imago van de sector en het creëren van een breed maatschappelijk draagvlak onder consumenten.'
Ook Antonissen ziet verbeterpunten na het volgen van de YFM Academie. 'De overstap naar biologisch was zowel financieel als gevoelsmatig gigantisch. Toen ik eraan begon, dacht ik: 'We zijn er met biologisch.' Maar er kan nog veel worden verbeterd. Het sluiten van de kringlopen kan nog beter, voer komt nog steeds uit de anonimiteit.'

Meerwaarde

Daarnaast wil de varkenshouder consumenten nog bewuster maken van de vleesconsumptie. 'Dat we nu een weg gevonden hebben waarbij bewuste consumenten willen betalen voor gezond voedsel, is heel prettig.' Hij raadt jonge boeren die ook hun horizon willen verbreden aan zich op te geven voor de YFM Academie. 'Dat heeft voor mij zeker meerwaarde gehad.'
De inschrijving voor de zevende YFM Academie is opengesteld. Aanmelden kan tot 9 november.
?u www.ymfacademie.nl