‘Boeren hebben het hier moeilijk’

Afgelopen voorjaar voorspelde Horst bijvoorbeeld dat de toch al lage melkprijs verder zou zakken. Collega’s geloofden haar niet, maar de prijs daalde naar het dieptepunt van 28,5 cent per liter melk. Sindsdien gaat het gelukkig weer wat beter (nu 29 cent), maar het verschil met een gemiddelde melkprijs van 38 cent in 2014 blijft groot. ‘De lage melkprijs is natuurlijk niet prettig, maar is nog geen heel groot probleem.’
Sprangers heeft in Denemarken altijd zijn eigen plan getrokken. ‘Ook al is dat niet gemakkelijk met de landbouwvoorlichting die overal een vinger in de pap wil hebben.’ Door zijn eigen pad te volgen heeft hij in 22 jaar een bedrijf opgebouwd met 175 hectare en 140 melkkoeien.
De overstap naar Denemarken maakte de melkveehouder in 1993. Op het bedrijf van zijn ouders in Lage Zwaluwe, te klein voor twee gezinnen, ging zijn broer verder. Voordat hij vertrok, heeft hij nog negen maanden in Nieuw-Zeeland gewerkt. Maar dat werd niets.
In Denemarken heeft Sprangers eerst wel twintig locaties bezocht. Er stonden veel melkveebedrijven te koop omdat boeren in de problemen kwamen door de extreem hoge rente (22 procent) en de waardedaling van hun bedrijven. Uiteindelijk belandde de ondernemer in Horne en kocht hij een bedrijf met een aanbind-stal voor 57 koeien met 27 hectare grasland.
Door de goede resultaten kon Sprangers zijn bedrijf ontwikkelen. Hij kocht grond van verschillende buren en bouwde een ligboxenstal voor 140 melkkoeien inclusief het dragend jongvee.
Bij nieuw- en verbouw wil de Deense landbouwvoorlichting graag invloed uitoefenen. ‘Je kunt er moeilijk omheen. Zonder een bouwtekening van de voorlichtingsdienst krijg je de bank niet mee bij de financiering van je plannen. Boeren hebben het hier moeilijk.’
Maar ook wat betreft voeding zijn de Deense organisaties invloedrijk. ‘Ze stellen het voer samen zonder dat jij als ondernemer hoeft te weten wat erin zit. Ik wil zeker weten dat mijn koeien het goed hebben. Daarom koop ik het mengvoer bij ForFarmers.’
Qua stierkeuze is de Deense ki-organisatie wel in beeld. ‘Die heeft gewoon heel goede stieren’, vindt de melkveehouder.

Gemiddelde melkproductie

De gemiddelde melkproductie in Denemarken zit op 10.000 liter per koe per jaar. Sprangers zit daar net onder met 9.800 liter. Maar hij heeft naar eigen zeggen wel hogere gehalten vet en eiwit: 4,40 procent vet en 3,60 procent eiwit. ‘Op kilo’s geleverd melkvet en -eiwit word je tenslotte ook uitbetaald.’
Net als Sprangers hebben Deense melkveehouders hun bedrijven ook uitgebreid. Zeker de afgelopen jaren was er enorm veel bedrijfsontwikkeling. ‘Bij Alfa Laval zijn ze een hele tijd erg druk geweest met het leveren van grotere melktanks, maar ze hebben het nu weer rustig. Bovendien merkt de chauffeur van de melkfabriek dat de tanks niet meer zo vol zitten. Heel wild wordt er niet gemolken door de Deense koeienboeren.’
Collega-boeren die pas hebben uitgebreid, hebben het financieel niet gemakkelijk, constateert Sprangers. ‘Sommige bedrijven hebben op advies van de voorlichting en de bank eerst dure grond aangekocht. Soms werden prijzen betaald tot wel 45.000 euro per hectare. Daarbij werden bouwplannen gemaakt voor zeshonderd koeien. Als ze daarvoor geen vergunning kregen, kwamen die ondernemers in de problemen.’
Sprangers en Horst hebben geen last van renteswaps (zie kader), zoals veel Deense collega-melkveehouders. ‘Ik heb altijd mijn geld geïnvesteerd in dingen die ik zelf kon begrijpen en waarvan ik weet dat het wat oplevert. Daarom heb ik nu ruim voldoende grasland voor mijn koeien. Bovendien kan ik nog tarwe en gerst verbouwen en experimenteren met de teelt van luzerne.’
Een mestprobleem heeft Sprangers eveneens niet. ‘Ik kan de mest van al mijn vee met gemak op mijn eigen land kwijt. Ik zet ook wat bij de buurman af, dan hoef ik ook niet elke vracht te bemonsteren. Dat is een heel verschil met Nederland. Het is een stuk relaxter. En dan wonen we ook nog eens in een mooie omgeving waar we ons prima thuis voelen.’