Boven op afspraak met leidingleggers

De LTO-werkgroep Schade bestaat uit beleidsadviseurs van ZLTO, LTO Noord en LLTB. ZLTO-bestuurder Herman van Ham is bestuurlijk verantwoordelijk voor de onderhandelingen. Vreman, in dienst bij Projecten LTO Noord, fungeert als secretaris.
Het Informatiecentrum is het eerste aanspreekpunt voor leden met vragen over leidingen. ‘Vaak krijgen boeren wat voorgelegd waarvan zij zich afvragen: ‘Klopt dit?’ Klopt bijvoorbeeld de breedte van de werkstrook, of kloppen de tarieven? Het gaat meestal om uitleg’, zegt Vreman.
De complexere vragen komen bij de secretaris terecht. ‘Dan gaat het bijvoorbeeld om achtergronden over de totstandkoming van afspraken’, vertelt hij. Of om situaties zoals bij een lid waar de aanleg van én een hoogspanningskabel én ondergrondse leidingen én het vervangen van de bestaande leidingen speelt.’
De signalen die bij Vreman binnenkomen en de ontwikkelingen die spelen, kan hij doorspelen naar de werkgroep of een beleidsadviseur. ‘Zo ben ik de oren en ogen in het veld. Daarbij is mijn uitgangspunt dat ik tussen de partijen in blijf zitten’, vertelt hij over zijn rol.

Verwarrend

Als er leidingen over huizen of gebouwen (zoals kassen) komen, dan is zijn advies om een rentmeester in te schakelen. Want dan komen er aspecten naar boven als niet in de hoogte mogen bouwen, problemen met brandverzekering of storing in elektronische apparatuur. ‘Dat levert extra kosten op die ook worden vergoed.’
Soms is een (Z)LTO-afdeling tegen de komst van een gas- of hoogspanningsleiding in haar gebied. De afdeling moet daar zelf tegen ageren, al dan niet ondersteund door ZLTO. Maar dit staat los van de werkgroep Schade.
‘Ik kan mij voorstellen dat dat voor een individueel lid verwarrend is. Want een afdeling kan tegen zijn, maar als het toch doorgaat, dan liggen de LTO-afspraken er. Dan is het aan iedereen individueel om een afweging te maken’, geeft Vreman aan.
De wet stelt dat je het als grondeigenaar maar te gedogen hebt als er grond nodig is voor leidingen. De leidinglegger moet de schade vergoeden, schrijft de wet ook voor. Het licht hiertussen is voer voor de onderhandelaars. Dan gaat het veelal om jarenlange processen. Met Tennet is bijvoorbeeld na drie jaar onderhandelen een overeenkomst gesloten.
‘Voorheen had Tennet de insteek: jullie hebben ons te gedogen. En onze reactie is: jullie hebben je als gast te gedragen. Leidingen maken zo’n inbreuk op eigendomsverhoudingen, daar moet een vergoeding tegenover staan.’
De relatie is veel beter geworden dan wat het was. ‘We zijn elkaar van beide zijden tegemoetgekomen. Maar het kan altijd beter, ook bij onderaannemers’, vindt Vreman.

Jaarlijkse vergoeding

Het gedogen kan worden afgedwongen. ‘Ook Gasunie komt boeren tegen die het op een gedoogprocedure laten aankomen. De reden: ze willen een jaarlijkse vergoeding. Dat is bij de onderhandelingen niet gelukt. Als LTO hebben wij gezegd: beter een hoge eenmalige vergoeding dan helemaal niets.’ Vremans ervaring is dat boeren die de gedoogprocedure ingaan, met lege handen achterblijven.
Hij benadrukt dat leden er zelf ook bovenop moeten zitten. ‘Als je bijvoorbeeld weet wanneer je wilt zaaien of maaien, stem het dan af met de aannemer. Wat voor de één logisch is, is dat voor de ander niet.’
De afspraken en regelingen die LTO Nederland is overeengekomen met leidingleggers en andere partijen, worden per individuele ondernemer vastgelegd in een zakelijk recht overeenkomst (ZRO). Iedere ondernemer beslist zelf of hij akkoord gaat met de ZRO die de leidingbeheerder aanbiedt.
Voor 2015 is met Gasunie een afsluitvergoeding zakelijk recht van 2,95 euro per vierkante meter en een meewerkvergoeding werkstrook (aanleg) van 1,18 euro per vierkante meter afgesproken. Als een ondernemer zijn contract binnen zes weken ondertekend terugstuurt, komt daar een efficiëntiepremie (20 procent hogere vergoeding) bij.