‘Na een week is mijn witte autootje alweer zwart’

De vrouw slaat haar krant dicht en vervolgt haar verhaal. ‘Als mijn familie op bezoek komt, waarschuw ik ze er altijd voor. Ik wil niet dat ze voor verassingen komen te staan. Ik vind het wel prettig dat boeren de wegen steeds zo netjes schoonmaken. Ze doen daar echt hun best voor.’
Iets verderop, bij de splinternieuwe Jumbo-supermarkt, wil Mirella van Oers net op haar fiets stappen. Ze is bepakt en bezakt met boodschappen, maar wil nog best even vertellen dat ze zich niet altijd veilig voelt op de modderige wegen. Zeker sinds ze een dochtertje heeft, voelt ze zich extra verantwoordelijk in het verkeer.
‘Ik kan dan wel eens balen als ik in de bochten mijn auto voel glijden. Ook in het donker is het niet prettig. De wegen zijn slecht verlicht en door de modder zijn de witte strepen niet goed zichtbaar.’ Dan zegt ze lachend: ‘Ik moet ook vaker naar de wasstraat. Na een week is mijn witte autootje alweer zwart.’
Maar als telg van een agrarische familie weet Van Oers dat het erbij hoort in de oogstperiode. ‘Bovendien zijn het vaak dezelfde wegen. Gelukkig maken de boeren de boel goed schoon en zetten ze borden neer. Althans, de meesten.’
Op het erf van de familie Geluk aan de Annavosdijkseweg zijn geen kluiten modder of blubbersporen te vinden. De oogst is binnen, dus heeft de akkerbouwer het terrein rondom de karakteristieke trapgevelboerderij keurig gepoetst. Dat doet Arne Geluk ook met de wegen die tijdens het oogsten besmeurd zijn geraakt.
‘Aan het einde van de dag, na de klus, moet de weg goed schoon zijn. We maken deze nat, laten het water inweken en rijden er dan met de schuif en waterkar overheen. Als het nodig is, pakken we er ook de borstel bij. Tja, ik heb zelf ook een hekel aan vuile wegen.’
Overdag tijdens het oogsten, poetst Geluk de wegen niet. ‘Want ik weet: hoe groter de bonken grond, hoe langzamer automobilisten rijden.’

Waarschuwingsbord

Bij de bevuilde weg zet de akkerbouwer altijd slikborden neer. Soms leent hij ook grote aanhangwagens met daarop een flink waarschuwingsbord. ‘We pakken vaak uit met grof geschut. Of ik meld bij het waterschap dat we bezig zijn. Dan plaatsen ze doorgaans ook borden. Zelf had ik van die markeerborden met 30 kilometer per uur erop, maar die zijn ‘s nachts gestolen.’
Geluk vindt het jammer dat er nog steeds boeren zijn die geen actie ondernemen, nadat ze de weg vies hebben gemaakt. ‘Ontzettend slordig is dat.’ Daarentegen kent hij ook akkerbouwers die hun nek boven het maaiveld uitsteken en met overlaadwagens werken. Die wagens brengen de bieten van de rooier naar de vrachtauto, waardoor de wegen schoon blijven.

Spelregels

Provincie Zeeland hanteert spelregels rondom de campagne ‘Slik op de weg’. Hierin zijn afspraken vastgelegd die ZLTO, Cumela Nederland, wegbeheerders, de politie, het Openbaar Ministerie en het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid Zeeland (ROVZ) hebben gemaakt over de slikaanpak. In de spelregels staat dat degene die de oogst binnenhaalt, verplicht is om andere weggebruikers te waarschuwen voor het gevaar van gladheid met waarschuwingsborden.
‘ZLTO Tholen heeft onlangs honderd van deze borden besteld en met korting aangeboden aan haar leden. De borden zijn allemaal verkocht’, vertelt ROVZ-voorzitter en gedeputeerde Harry van der Maas. ‘Het aantal ongevallen door slik is de laatste 25 jaar afgenomen. Het plaatsen van borden moeten we blijven promoten.’
Ook staat in de spelregels dat boeren en loonwerkers hun best moeten doen om vervuiling van de weg te voorkomen. Komt er toch slik op de weg of op een fietspad, dan moet de veroorzaker dit zo snel mogelijk opruimen. Gebeurt dat niet, dan maakt de wegbeheerder de weg schoon op kosten van de vervuiler. De vervuiler is echter altijd aansprakelijk voor eventuele schade of letsel veroorzaakt door slik op de weg.
Akkerbouwer Geluk ergert zich eraan dat menig weggebruiker, ondanks de slikborden, zijn snelheid niet mindert. ‘De trekkers en oogstmachines zijn tegenwoordig erg groot. Maar automobilisten gassen gewoon door en denderen over de weg als een kip zonder kop.’
Dat ziet Joop van Leijsen ook. Hij heeft een akkerbouw- en mestdistributiebedrijf in het naastgelegen Poortvliet. ‘Veel mensen haasten zich over de buitenwegen. Het zou goed zijn als iedereen gewoon tien minuten eerder vertrekt naar het werk.’
Van Leijsen voelt zich verantwoordelijk als de wegen na het oogsten vervuild zij. Daarom kocht hij tien aanhangwagens met slikborden erop. ‘Die kunnen boeren bij mij lenen. Het is mijn drijfveer om, samen met andere boeren, te zorgen dat slik op Tholen niet tot gevaarlijke situaties leidt.’
De ondernemer hoopt dat er vanuit de politie Zeeland-West-Brabant meer begrip komt voor de oogstwerkzaamheden op het platteland. ‘We waren twee weken geleden bieten aan het oogsten, toen ik werd aangesproken door een motoragent. Hij legde het werk stil omdat hij het een ‘bende’ vond. We zouden ons volgens hem moeten doodschamen.’
De situatie liep volgens Van Leijsen hoog op. ‘Dit kwam vooral omdat de agent uit Brabant kwam en niet bekend is met dergelijke oogstwerkzaamheden. Dit vind ik een kwalijke zaak.’
Veel inwoners van Sint-Annaland hebben wel begrip voor de akkerbouwers. ‘Als ze oogsten, dan houden we daar rekening mee’, zegt een man van middelbare leeftijd. ‘We halen ons voetje van het gas en rijden rustig verder.’
De vrouw in Café De Hoop denkt er net zo over. ‘Je moet je gewoon een beetje aanpassen. Het hoort bij het leven in een plattelandsdorp als Sint-Annaland.’