Microgranulaat tackelt gemis fosfaat in maisteelt

‘In de meeste situaties betekent dit dat er bij de begingroei van de maisplant sprake is van een tekort aan fosfaat vanwege de slechte beschikbaarheid voor de plant’, zegt Lex Slootweg, technical advisor landbouw bij meststoffenproducent Compo Expert. ‘Juist voor kiemplanten is het van groot belang dat ze direct kunnen beschikken over externe voedingsstoffen.’
Tijdens de beginontwikkeling gebruikt de maisplant fosfaat voor de vorming van wortels en voor alle processen waar energie voor nodig is. In latere stadia wordt fosfaat ingezet bij de fotosynthese, de bloei, de vruchtzetting en de vorming van suikers en zetmeel. Ook bij het verplaatsen van energie binnen de maisplant is fosfaat onmisbaar. Fosfaat is een van de elementen in energiedrager adenosinetrifosfaat (ATP).
Meststoffenproducent Compo Expert ontwikkelde specifieke meststoffen in de vorm van microgranulaat om te bereiken dat juist gekiemde maisplanten toch over voldoende fosfaat kunnen beschikken.
Bij kunstmest in de vorm van microgranulaat zijn de kunstmestkorreltjes veel kleiner dan bij korrelkunstmest. In één traditionele kunstmestkorrel passen 16 microgranulaat korreltjes.
‘Een groot voordeel is dat we daardoor de zoutindex laag kunnen houden. Ons microgranulaat kun je in de onmiddellijke nabijheid van het maiszaadje aanbieden en daarmee kiemplantjes beter van voedingsstoffen voorzien’, vertelt Slootweg. ‘Traditionele korrelkunstmest moet je minstens vijf centimeter verwijderd van het zaad neerleggen om verbranding van de kiem te voorkomen.’
Compo Expert introduceerde het afgelopen jaar Easy Start NK+BS op de Nederlandse markt. Deze meststof (17-0-16 + sporen + BS) in microgranulaat-uitvoering is specifiek bestemd voor maistelers die geen kunstmestfosfaat mogen of kunnen toedienen. Voor percelen waar kunstmestfosfaat verstrekken wel mogelijk is, levert Compo Easy Start Microfast BS (13-40-0 + sporen + BS). Deze meststof wordt naast mais ook toegepast als starter in de teelten aardappel, bloembollen, cichorei, peen, prei, suikerbieten en uien.
Een bijzondere toevoeging aan beide meststoffen is bacterie Bacillus subtilis (BS). ‘Naast voldoende warmte, vocht en lucht is ook het bodemleven van belang rol bij de ontwikkeling van de plant. Bodembacterie Bacillus subtilis (BS) speelt hierbij een grote rol. Deze bacterie vestigt zich op de worteltjes en zorgt ervoor dat de wortels worden afgeschermd tegen schadelijke schimmels.’
Daarnaast breekt deze bacterie organisch materiaal (mineralisatie) af dat zich in de bodem in de wortelzone bevindt. BS geeft de gemineraliseerde voedingsstoffen actief door aan het worteltje en ontvangt hiervoor in ruil suikers van de plant (symbiose). Daarmee levert BS een grote bijdrage aan het beschikbaar komen van fosfaat nabij de maisworteltjes. ‘De kiemplant kan zich hierdoor beter ondergronds ontwikkelen zodat de plant sneller zelf actief de voedingsstoffen uit de bodem en de toegediende mest kan halen. Ook bovengronds is de ontwikkeling sneller waardoor de plant eerder met de fotosynthese kan beginnen.’

Stikstof

Ook de stikstofsamenstelling van Easy Start microgranulaat draagt bij aan het vergroten van de fosfaatbeschikbaarheid. ‘Stikstof is in Easy Start aanwezig in de vorm van ammonium en ureum’, vertelt Slootweg.
‘Uit onderzoek is gebleken dat de vorm waarin je stikstof toedient veel invloed heeft op de fosfaatopname door de kiemplant. Dat geldt overigens ook voor de opname van spore-elementen. Het aanbieden van stikstof in nitraatvorm, zoals jarenlang gebruikelijk was, is niet gewenst. Het is beter om met ammonium en ureum, dat geleidelijk overgaat in ammonium, in de stikstofbehoefte van de plant te voorzien. Allereerst kost het de plant 75 procent minder energie om eiwitten uit ammonium te vormen in plaats vanuit nitraat. Daarnaast zorgt ammonium stikstof in de bodem voor een pH-daling nabij de worteltjes van de maisplantjes. Ter plekke ontstaat een microklimaat waarin fosfaat beter oplost en door de wortels opgenomen kan worden.’

Praktijkervaring

De verkoop van Easy Start in Nederland verloopt onder meer via Alliance in Nieuwkuijk (Noord-Brabant). ‘Diverse klanten van ons, vooral loonwerkers, hebben het afgelopen groeiseizoen goede ervaringen opgedaan met het gebruik van deze microgranulaatmeststof in de maisteelt’, vertelt Crétiënne Oomen, verkoopleider bij Alliance. ‘Door de nieuwe derogatie-eisen zijn maistelers op zoek gegaan naar mogelijkheden om toch goed te kunnen voorzien in de fosfaatbehoefte van maisgewassen. Veel loonwerkers hebben de afgelopen jaren hun zaaimachines al voorzien van granulaatstrooiers. Daardoor was er veel bereidheid om ervaring op te doen met Easystart.’
Oomen ziet bij zijn klanten dat het toedienen van microgranulaat zich prima laat combineren met andere vormen van bemesting. ‘Van stikstof kun je in microgranulaatvorm niet meer dan een paar kilo per hectare kwijt bij het maiszaadje. Dat is niet genoeg. Daarom combineren loonwerkers het toedienen van microgranulaat vaak met rijenbemesting voor de aanvullende stikstof- en ook zwavelvoorziening. Sommigen doen dat met de traditionele kunstmestbakken op de zaaimachine terwijl anderen kiezen voor vloeibare kunstmest in de rij.’

Veelbelovende opbrengsten

Officiële opbrengst- en voederwaardecijfers zijn er nog niet, maar Oomen en Slootweg constateren dat proefvelden die bemest zijn met Easy Start microgranulaat veelbelovende oogsten lieten zien. Oomen: ‘Tot een jaar of vier geleden waren we er nog van overtuigd dat het onmogelijk is om een goed maisgewas te telen zonder kunstmestfosfaat. Nu zien we dat het wel kan.’
Oomen wil er wel een kanttekening bij plaatsen. ‘Easy Start is onderdeel van een aanpak om fosfaat in de bodem beter beschikbaar te maken. Deze manier van werken gaat wel ten koste van de bodemvoorraad fosfaat. We zien dat terug aan de Pw-getallen. Gemiddeld zijn die in ons werkgebied flink aan het zakken. Op sommige percelen zijn ze in een paar jaar tijd met 10 tot 15 punten gezakt. Hopelijk is dit een alarmbel voor beleidsmakers. Telers zouden de mogelijkheid moeten hebben om aan mineralen toe te dienen wat een gewas onttrekt.’
Oomen stelt vast dat de ruwvoerteelt toe is aan verdere professionalisering. ‘We moeten toe naar meer output met minder input. Opbrengsten en kwaliteit van snijmais en gras zullen omhoog moeten’, stelt Oomen. In de praktijk zien we grote verschillen. Er zijn snijmaispercelen die 11-12 ton droge stof per hectare leveren, maar er zijn er ook met een opbrengst van 19 – 20 ton. Daar is dus veel winst te halen.’
Slootweg constateert dat het gebruik van microgranulaat Easy Start in de maisteelt naadloos aansluit op de trend om de teelt van ruwvoer te optimaliseren.