Suikerrijke biet laat teelt renderen

Het IRS stelde in 2005 een ambitieus doel: 3x15. In 2015 moest in Nederland gemiddeld 15 ton suiker per hectare worden geoogst met 15 euro aan totale variabele kosten per ton bieten. Dat is gelukt, mede door projecten als Susy en Lissy en de inzet van telers. Met de huidige kennis wordt de lat opnieuw hoger gelegd. Nieuwe Oogst spreekt met IRS-onderzoeker Bram Hanse.

Niels van der BoomDe IRS-projecten Susy en Lissy leverden veel data op tussen 2005 en 2008. SUSY staat voor Speeding Up Sugar Yield en Lissy voor Low Input Sustainable Sugar Yield. Susy richtte zich op betere teeltresultaten bij een grote groep middenmoottelers. Daarvoor werd gekeken naar de verschillen met toptelers. Binnen Lissy werd op de kosten gelet om het rendement te verhogen.
Bram Hanse, onderzoeker bij het IRS, promoveerde op het project Susy. Het IRS koppelde een van de toptelers aan een teler uit de middenmoot. Die groep omvat 50 procent van alle telers. Beide bedrijven hielden zeer gedetailleerd hun teeltregistratie bij. Hieruit konden significante conclusies worden getrokken.
Het IRS keek alleen naar de variabele kosten van de teelt, omdat vaste kosten enorm variëren. ‘Een topteler geeft niet per definitie meer geld uit aan de teelt dan een middenmootteler’, legt Hanse uit. ‘Het Susy-project liep drie jaar en na één seizoen kwamen al grote verschillen naar boven. Ieder telerspaar bevond zich in dezelfde regio, op dezelfde grond. Het rooimoment lag voor beide bedrijven gelijk. In het voorjaar waren de bedrijven vrij hun momenten te kiezen.’
Eén van de significante conclusies die het project opleverde ligt in het voorjaar. ‘Voor en tijdens de start van de teelt wordt een groot verschil gemaakt’, licht Hanse toe. ‘Dat begint met aaltjesbesmetting. Niet iedereen is zich bewust van de besmetting. In 2005 waren aaltjesresistente rassen sporadisch beschikbaar. Nu is vaak een dubbele of driedubbele resistentie vereist met resistenties tegen rhizoctonia, rhizomanie en bietencysteaaltje.’

Goed ploegwerk

De teelt begint volgens Hanse met goed ploegwerk. ‘Daar wordt het verschil gemaakt. Ongelijk en nat geploegd land vergt meer tijd om te drogen en moet dieper worden bereid. Je zaaimoment ligt hierdoor later en de opkomst is minder. Ook ontdekten we dat toptelers structureel met een lagere bandenspanning rijden tijdens het ploegen en de zaaibedbereiding. Bij het rooien was de uitkomst eveneens zeer divers. Zo is een kritische rooierchauffeur nodig om bietverliezen te beperken. Daar blijft nog altijd winst te behalen. Gemiddeld 3 ton bieten per hectare.’
Sinds het onderzoek is veel veranderd bij groenbemesters. Met de huidige verplichtingen wordt kritischer gekeken. ‘Voor het bodemleven kan een mengsel van plantsoorten bijdragen. Maar een nadeel is dat meerdere waardplanten worden gezaaid voor ziektes als rhizoctonia en aaltjes. Let hierop bij het uitkiezen van een mengsel’, zegt Hanse.
Wat voor invloed niet kerende grondbewerking op de teelt heeft kan Hanse niet zeggen. ‘Of je ploegt of niet, het belangrijkste is dat je de grondbewerking goed uitvoert. Dat geldt voor alle systemen.’
De alertheid op bladschimmels heeft ook invloed op de opbrengstverschillen. De variatie in opbrengsten wordt voor de helft bepaald door ziekten en plagen. ‘Een bespuiting loont al snel. Twee bespuitingen van 50 euro per hectare leveren 500 euro op. Wel kritisch blijven kijken. Extra spuiten als verzekeringspremie kan onnodige kosten met zich meebrengen.’
Nu de 3x15 doelstelling is gehaald lijkt 3x20 de opvolger. Zover zijn we echter nog niet, meent Hanse. ‘De opbrengstpotentie van een Nederlandse biet is maximaal 23 tot 24 ton suiker per hectare. Om in vijf jaar tijd van gemiddeld 15 naar 20 ton suiker te groeien is onhaalbaar. We hebben in tien jaar tijd een trendbreuk veroorzaakt, maar dat is niet door te zetten.’

Lat nog hoger

De lat van IRS en Suiker Unie ligt nu op 18-90: 18 procent suiker en 90 ton bieten in 2020. Goed voor 16,2 ton suiker per hectare. ‘Die 90 ton blijkt al prima haalbaar. Het suikergehalte is lastiger, ook omdat het klimaat hierop invloed heeft. In ons land zijn bieten relatief groot. Het duurt lang voor die met suiker zijn gevuld. Wellicht dat met meer en gezonde planten per hectare een beter gehalte is te realiseren’, oppert Hanse. Duidelijk is dat er nog uitdagingen liggen. Of je nu middenmoot- of topteler bent.

Lees ook

Marktprijzen

Meer marktprijzen

Laatste nieuws

Nieuwste video's

Kennispartners

Meest gelezen

Nieuw op MechanisatieMarkt.nl

Meer advertenties

Vacatures

Weer

  • Zaterdag
    14° / 8°
    20 %
  • Zondag
    15° / 4°
    20 %
  • Maandag
    11° / 8°
    95 %
Meer weer