2016 brengt lage prijzen en positieveontwikkelingen

Maar zo eenvoudig ligt het niet, relativeert Klaas Johan Osinga van LTO Nederland. ‘De landbouw wordt deels beïnvloed door de grondstoffenmarkt. De opkomende markten doen het de laatste tijd slecht, met China voorop.’
Osinga wijst op de crisis in Brazilië. ‘China is een enorm belangrijke markt voor de Brazilianen. En China’s economie groeit minder snel dan verwacht. Dat duwt Brazilië in een diepe crisis. De verminderde vraag uit China voor landbouwgrondstoffen heeft ook weer zijn weerslag op het aanbod op de wereldmarkt voor grondstoffen zoals soja’, legt de marktanalist van LTO Nederland uit.
??
Volgens Osinga moeten de westerse landen nu weer even de kar trekken, vooral de VS. De sterke dollar is daar het resultaat van. Dat zorgt voor lagere noteringen op de internationale markten maar het helpt de Europese exporteurs.

Hogere melkprijs

Begin 2015 was er even een lichte stijging maar uiteindelijk daalden de melkprijzen in Nederland gestaag tot onder de 30 cent. Na de eerste drie kwartalen van 2015 kwam de gemiddelde melkprijs uit op 30,6 cent, blijkt uit gegevens van de Rabobank.
De melkproductie in Nederland steeg flink na het einde van het melkquotum. Die extra productie moest op de wereldmarkt worden afgezet en in combinatie met een beperktere vraag uit China en Rusland leidde dat tot lagere prijzen.
Er lijkt verbetering in aantocht. Grote zuivelaars en analisten voorspellen hogere prijzen. Volgens John Wilson, topman van de Nieuw-Zeelandse zuivelgigant Fonterra ‘is het te verwachten dat de zuivelprijzen in het eerste half jaar van 2016 weer gaan stijgen.’ Ook de grote Franse zuivelverwerker Danone en de zuivelanalisten van de Rabobank laten dergelijke geluiden horen.
Belangrijke reden voor de positieve voorspelling is de dalende productie van melk vanuit landen als Nieuw-Zeeland. Melkveehouders in dat land zullen in het seizoen 2015/2016 zo’n 5 procent minder melk gaan leveren, stelt hun afnemer Fonterra.
De Rabobank verwacht ook lagere melkproducties vanuit Europa en Latijns-Amerika. Het weerfenomeen El Niño kan voor droogte in Australië zorgen en juist voor veel regenval in landen als Argentinië. Verwacht wordt dat de exportvolumes afnemen in 2016 waardoor de vraag uit de markt aantrekt. Vraag is nog wel welke invloed de huidige voorraden melkpoeder hebben op de prijsvorming. Analisten verwachten dat deze voorraden een flinke stijging van de melkprijs in de eerste helft van 2016 nog in de weg staan. Maar in de tweede helft van komend jaar zou de melkprijs verder op moeten lopen.
Osinga wijst er nog op dat de melkproductie wereldwijd niet uitbundig is gegroeid. ‘De melkproductie mag dan in Nederland fors zijn gegroeid, plus 11,5 procent tot oktober, maar in Frankrijk zitten ze in de min. Duitsland zit op plus 1,5 procent en de EU totaal koerst op stijging van de melkproductie van 1,5 procent voor 2015. Dat is geen grote toename. Probleem ligt dus meer aan de tegenvallende vraag.’

Varkens

Varkenshouders kunnen in het eerste deel van 2016 nog niet rekenen op veel herstel van de markt. De productie in veel Europese landen nam dit jaar nog toe. Meest opvallende stijger was Spanje dat 9,1 procent, 265.000 ton, extra varkensvlees produceerde in de eerste helft van 2015. Dat is het gevolg van het grote aandeel zeugen op fokbedrijven. Ook landen als Denemarken, Frankrijk, Polen, Duitsland en Nederland laten een toename van productie zien, blijkt uit marktanalyse van de Europese Commissie.
EU-analisten constateren de eerste tekenen van het effect van de lage prijzen: het aantal zeugen begint te dalen. Daardoor zou op termijn het aantal vleesvarkens ook af moeten nemen, waardoor de vraag beter in balans komt met het aanbod. Maar dat zal nog even duren. Het aantal biggen neemt wel af maar wat overblijft leidt evengoed nog tot een stijging van vleesproductie van 0,5 procent in 2016.
De export van varkensvlees neemt wel toe. Gunstige valutakoersen en een sterke vraag vanuit Azië liggen daaraan ten grondslag. De Rabobank analyseerde eerder dat China in 2015 zo’n 600.000 ton meer varkensvlees nodig heeft omdat de binnenlandse productie afneemt. De kleine boeren houden geen varkens meer en dat wordt overgenomen door grote producenten.
De EU verwacht dat de export naar Rusland, mochten de wederzijdse boycotten worden opgeheven, niet voor een stijgende vraag uit dat land zal leiden. ‘Rusland moedigt binnenlandse productie aan en is economisch niet sterk genoeg om grote volumes te importeren’, aldus de EU-analisten.
De Rabobank noemt de ‘stagnerende consumptie van varkensvlees’ de grootste uitdaging voor de sector. De negatieve trend in consumptie kan een toenemende export niet opvangen.
Aan de kostenkant verwacht de Rabobank dat de voerprijzen in de eerste maanden van 2016 licht zullen stijgen. De prognoses voor prijzen van tarwe, mais en soja liggen in 2016 licht boven die van 2015.

Pluimvee

In 2016 verwacht de EU zo’n 25.000 ton meer pluimveevlees te exporten dan in 2015. Geen grote groei gezien het feit dat de exportgroei in 2015 bijna 50.000 ton, het dubbele, bedroeg. De vraag kwam in 2015 vooral uit Afrika en Azië.
De Europese Commissie verwacht in 2016 meer concurrentie vanuit Brazilië en de Verenigde Staten. Dat drukt de Europese exportgroei. Daarentegen stijgt de consumptie van pluimveevlees licht in 2016.
Voor de leghennenhouders zijn de vooruitzichten voor 2016 somber. De Verenigde Staten heeft minder behoefte aan Europese eieren. De Amerikaanse eierproductie draait weer nu de sector herstelt van de vogelgriep. Europese pluimveehouders profiteerden in 2015 van de vraag naar eieren vanuit de VS.
De druk op het aanbod kan naast het wegvallen van de Amerikaanse vraag nog verder toenemen. De Europese Commissie verwacht dat de eierproductie in 2015 en 2016 stijgt met respectievelijk 2,4 en 1,8 procent.

Akkerbouw

De prijzen op de wereldmarkt voor granen lagen de afgelopen maanden relatief laag in vergelijking tot andere jaren. Op mondiaal niveau zijn er voldoende graanproducten beschikbaar en de voorraden zijn op redelijk niveau, motiveert de International Grain Council de prijsvorming.
‘Ook de oogsten van seizoen 2015/2016 zijn goed’, zegt Jan de Ruyter, ABN AMRO sectormanager plantaardige sectoren. ‘We verwachten dat de graanprijzen door goede oogsten in 2016 redelijk stabiel blijven.’
Vooruitkijkend naar 2016 wordt ook bij de graanprijzen gewaarschuwd voor de mogelijke gevolgen van ‘El Niño’. Dit weerfenomeen kan droogte of juist overvloedige regenval veroorzaken en daarmee de opbrengsten van de teelt in verschillende regio’s beïnvloeden.
De productie van mais is afgenomen. Met name in de Verenigde Staten zijn oogstprognoses voor dit seizoen naar beneden bijgesteld. In Europa is het volume van de geoogste mais minder doordat het in een aantal landen te droog en te warm is geweest.
De Ruyter stelt wel dat de maisprijs ook gekoppeld is aan de olieprijs. ‘Door de goedkope olie is er minder vraag naar grondstoffen voor biobrandstof. Dat leidt ook weer tot een lagere vraag naar mais.’
2016 is het laatste jaar dat de Europese suikermarkt nog quota kent. Dit jaar is er minder suiker geproduceerd in Europa vergeleken met de jaren daarvoor. Volgens informatie van de Europese Commissie ligt de productie dit jaar zelfs 9 procent lager dan het vijfjaarlijks gemiddelde. Dat leidt ertoe dat de suikermarkt weer in balans komt en prijzen weer wat gaan stijgen.
Europese analisten verwachten het komende jaar een suikertekort op de wereldmarkt. Daarbij baseren zij zich op de toename van suikerconsumptie ten opzichte van de suikerproductie. Het lijkt echter onwaarschijnlijk dat dat meteen leidt tot een flinke stijging van de prijs. Daarvoor zijn de suikervoorraden nog te groot.
Osinga verwacht dat het verdwijnen van het suikerquotum leidt tot meer suikerproductie in de EU. ‘Het areaal wordt weer groter en het kan zijn dat dat ten koste gaat van het areaal graan.’
Uit de prijsindex van de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties FAO blijkt dat de suikerprijzen nu stijgen. Voornaamste reden daarvoor is hevige regen in Brazilië waardoor de oogstverwachtingen naar beneden zijn bijgesteld.

Tuinbouw

Het vertrouwen van telers in de glastuinbouw en de vollegrondstuinbouw is het afgelopen jaar gestegen, blijkt uit de LEI agro-vertrouwensindex waaraan LTO ook meewerkt. De redelijke afzet en lagere energiekosten zijn daar belangrijke redenen voor.
Nadat de glasgroenten enige zware jaren achter de rug hadden, werd er het afgelopen jaar weer wat verdiend door de telers. ‘De prijzen van tomaten, paprika en komkommer zijn redelijk geweest het afgelopen jaar’, zegt De Ruyter. ‘Het blijft moeilijk te voorspellen wat de markt voor deze producten in 2016 gaat doen. We merken wel dat de Russische boycot de sector minder geraakt heeft dan eerder werd aangenomen. Er zijn nieuwe markten gevonden.’
Uit informatie van de Rabobank blijkt dat de vraag naar groente op Europees niveau groot blijft en nog steeds groeit met 1 tot 2 procent per jaar.
De Ruyter stelt wel dat Nederlandse telers moeten investeren in smaak en presentatie om onderscheidend te blijven. ‘Het volume tomaten neemt bijvoorbeeld toe. Dat gebeurt toch omdat grotere soorten tomaten worden geteeld. We moeten oppassen dat dat niet ten koste gaat van de smaak.’