‘MFL inspirerend voor totale landbouw’

‘De omzet is vergelijkbaar met die in de vollegrondsgroenteteelt en bloembollenteelt’, gaf Van Velde trots aan. De kinderopvang en de zorglandbouw zijn de grootste groeiers. ‘De verbinding met de samenleving is de kern van de multifunctionele landbouwbedrijven. Dat is inspirerend voor de hele land- en tuinbouw. Vandaag de dag kunnen we als sector niet meer zonder de samenleving opereren.’

Hobbyisten

Hoe anders was het zo’n twintig jaar geleden, toen boeren voorzichtig begonnen met verbrede landbouw, schetste Ton Duffhues, ZLTO-coördinator Landbouw en samenleving. ‘We hadden rond 1996 rondetafelgesprekken met gangbare landbouwers en pioniers in de multifunctionele landbouw. In de eerste groep was het alsof we in een voetbalkantine over hockey aan het praten waren. De gangbare ondernemers zagen de verbrede landbouwers als hobbyisten of landbouwers die een noodgreep uitvoerden zodat zij het konden uitzingen tot hun pensioen.’
ZLTO zag de ondernemers al snel als ‘volwassen ondernemers’, die een plek in de structuur van de organisatie verdienden. ‘Maar ze moesten dan wel een professionaliseringslag maken. En hun afzet beter afstemmen op de markt.’
Volgens Duffhues is dat gelukt. ‘Het landschap ziet er totaal anders uit. De huidige multifunctionele landbouw draagt onder andere bij aan de lokale economie, het voorzieningenniveau en de verbinding tussen boer en burger.’
Wat daarbij volgens hem erg geholpen heeft is het feit dat door de verbrede landbouw zaken als vakmanschap, liefde voor de klant en het product en welzijn voor de toekomst weer volop aanwezig zijn. ‘Het gaat niet over hoeveel kilo’s aardappelen van 1 hectare gehaald kunnen. De pioniers vroegen zich af wat hun persoonlijke drijfveren waren. Hierdoor kwamen ze dichter bij hun persoonlijke waarden en konden ze toch boer zijn. Daar is ongelooflijk veel moed voor nodig.’
Vakmanschap en liefde voor de klant en het product zijn in de hele land- en tuinbouw sterker geworden, betoogde Duffhues. ‘Boeren zijn bezig met een zoektocht in welke wereld ze hun kinderen willen opvoeden. Hierin komen ze de burger tegen. Deze boerencreativiteit beschouw ik als maatschappelijke rijkdom.’
Ondanks deze positieve ontwikkelingen zijn er ook zorgen. Zo is op dit moment geen geld meer voor onderzoek beschikbaar. De afgelopen drie jaar kreeg de sector hier 900.000 euro van het ministerie van EZ voor.
Van Velde benadrukte dat ze zich voor onderzoeksgeld blijft inzetten. ‘De ondernemers hebben de potentie om verder te groeien met nieuwe producten en diensten. Het is daarom belangrijk om in te blijven zetten op innovatie via onderzoek.’
Daarbij is het volgens haar ook van enorm belang dat de multifunctionele landbouwsector meer netwerken vormt. ‘De organisatie is nog erg verdeeld. Men vindt elkaar niet gemakkelijk. Wanneer de sector beter georganiseerd wordt, krijgen we meer dingen voor elkaar.’

Prijsvraag

Ten slotte pleitten Duffhues en Isabelle Diks, voorzitter van de Denktank Landbouw in Verbinding, voor een andere naam voor de multifunctionele landbouw. ‘Mensen kijken met een wazige blik als ik het over de multifunctionele landbouw heb. Het is te complex’, gaf de GroenLinks-wethouder van Leeuwarden aan.
Volgens Duffhues is het hoogste tijd voor het uitzetten van een prijsvraag. ‘Het is een technische term, waar ik bijna over struikel. De boer komt er niet in voor.’