Predatie fnuikend voor weidevogels

De zwarte kraai, als eerste klas eierrover, en de buizerd, havik, kiekendief, vos en blauwe- en zilverreiger kunnen ongebreideld hun gang gaan. Zij hebben het vooral gemunt op de pullen die vrijwel onmiddellijk het nest verlaten en rondscharrelend een gemakkelijke prooi vormen voor al dat gespuis.
Albert Blees (73) ziet het vrijwel dagelijks. Hij tuft in de broedperiode met zijn 9,9 pk motortje achter de schouw minstens vijf dagen per week kriskras door de vele watergangen. Dat is hier het enige middel van vervoer. Wat hij allemaal registreert liegt er niet om. In 2014 werd nog een uitkomstpercentage genoteerd van 75%. Het jaar daarop was dat gekelderd naar 32%.

Panorama

Ten noorden van de snelweg A10,
die langs Zaandam scheert, ligt een uitgestrekt waterrijk gebied: het
Oostzanerveld, gevolgd door het
Twiskegebied met de Stootersplas, de polders rondom Landsmeer, Den Ilp en Broek in Waterland. Die snelweg naar Amsterdam markeert messcherp de overgang van stad naar platteland. Vanaf de veertiende verdieping van één van de grote flats in Zaandam ontvouwt zich een magnifiek landschap door talloze sloten in stukjes gedeeld, zo ver het oog rijkt.
Helemaal aan de einder en niet meer herkenbaar ligt Varkensland en daaraan grenzend de Noordmeer, een diepliggende polder van 120 hectare met drie moderne boerenbedrijven die meewerken aan Agrarisch Natuurbeheer. Dit alles vormt het domein waar Albert Blees al jaren achtereen alles beschermt wat hem lief is.

Bestrijding

De vossen, die vanuit het Purmerbos de omgeving af stroopten, werden kort gehouden, wat door de talrijke weidevogels natuurlijk zeer op prijs werd gesteld. Het werd allemaal minutieus bijgehouden en dat wordt bijzonder gewaardeerd door de Agrarische Natuurvereniging in Purmerend.
Blees wordt daarbij terzijde gestaan door een zestal vrijwilligers: een hobby boerin, een melkboer, een hoofdofficier van justitie, een arts in ruste, een gepensioneerde apothekersassistente en een gemeenteraadslid. Jaarlijks wordt verslag uitgebracht aan de ANV Water, Land & Dijken, die op haar beurt weer rapport uitbrengt aan Staatsbosbeheer, de landheer voor verreweg het grootste gedeelte van de streek. “Maar ik denk dat het stuk daar zo in de onderste la van het bureau verdwijnt”, stelt Albert wat mistroostig vast. “We hebben ze vanuit de WBE ook gevraagd of we een kunstbouw voor de vossen mochten inrichten, maar daar wilde men niets van weten. Evenmin viel te praten over het kappen van een bos middenin de uitgestrekte vlakte. Hier immers broeden buizerd, havik en de talrijke kraaien die het gebied onveilig maken.” Subsidie voor de kap ligt klaar, meent Blees, maar de eigenaar wil er geen praat over horen.

Uitroeien

Dat vindt men allemaal verschrikkelijk jammer, want in feite heeft het gebied alle potenties in zich om een uitstekend weidevogelgebied te zijn. De waterstand is goed te regelen, evenals het maai-
regime. Er zijn verschillende maaidata voor de pachters – meestal plaatselijke boeren – ingesteld, al naar gelang de situatie en in het belang van de vogels.
Alleen dat ene stukje beheer ontbreekt en dat is essentieel in het verhaal. Het laat nu de hele boel uitroeien en doet alle inspanning teniet. “Dat geldt hier niet alleen, maar voor alle kerngebieden voor weidevogels. In Noord Holland is het in dat opzicht kommer en kwel.”
In 2001 hadden we te maken met de MKZ-uitbraak en wegens het besmettingsrisico mocht er niet veel. Een jaar later werd de nieuwe Flora- en Faunawet van kracht en mochten er evenmin vossen (en ganzen) worden geschoten. Daarna zag je, aldus Albert Blees, dat de hele boel in elkaar klapte, maar de beleidsmakers hebben er niets, maar dan ook niets van geleerd, want de achteruitgang van de biodiversiteit gaat nog altijd onverminderd door.

Tekst en foto´s: Marten van Kammen.