‘Laat gebruik plantenras vrij’

Arno de SnooHet Europees Octrooi Bureau oordeelde eerder dit jaar dat patenten mogen worden aangevraagd op rassen die tot stand zijn gekomen met traditionele veredelingsmethoden.
Het bureau deed haar uitspraak vanwege recente patentaanvragen op plantenrassen. Eén daarvan betrof een aanvraag van de Israëlische staat voor een tomatenplant die gekweekt was om minder water te bevatten.
De Europese Zaadorganisatie (ESA) was zeer verbolgen over de uitspraak. ‘Als steeds meer rassen en uitgangsmateriaal gepatenteerd mogen worden, wordt de beschikbaarheid van biologisch materiaal steeds beperkter.’
De twee aanvragen werden gezien als een belangrijke markering van hoe ver bedrijven kunnen gaan in het patenteren van uitgangsmateriaal.
‘Het toestaan van het patenteren van deze plantrassen schept een precedent,’ zegt Jan Huitema, Europarlementariër voor de VVD. Hij schreef samen met zijn collega Bas Belder (CU-SGP) een resolutie waarin werd opgeroepen om vrij gebruik van natuurlijke eigenschappen niet te beperken. De resolutie werd onlangs door bijna het volledige Europarlement aangenomen.
‘Als we hier niets aan doen komt het vermogen tot innoveren in gevaar’, legt Huitema uit. ‘Dat heeft consequenties voor de variëteit aan rassen. Natuurlijke eigenschappen van planten moeten vrij gebruikt kunnen worden. Dat is zeker belangrijk voor de kleine tot middelgrote veredelaars.’

Richtlijn

Het is nu aan de Europese Commissie om actie te nemen om het patenteren aan banden te leggen. Eenvoudig lijkt dat niet. Patenteren is geregeld in de Europese Biotech Richtlijn. Onder deze richtlijn zijn vele regels rondom patenteren vastgelegd zoals dat van genetisch gemodificeerde organismen en patenten uit de farmacie.
‘Het moet niet zo zijn dat de Europese Biotech Richtlijn volledig op de schop moet’, zegt Huitema. ‘Daarin zijn nu veel goede dingen geregeld. Als dat allemaal moet worden herzien, is de kans groot dat er een nog veel ingewikkelder spel van octrooien en patenten ontstaat. Dan zijn we nog verder van huis.’
Het is aan de Europese Commissie om een manier te vinden om het gebruik van natuurlijke eigenschappen te waarborgen zonder de bestaande regelgeving te verstoren. De Europarlementariërs willen dat Nederland dit onderwerp tijdens het voorzitterschap van de EU op de agenda zet.