Het ongrijpbare inkomen van boeren en tuinders

Deze week verwonderde ik me over de ongrijpbaarheid van het agrarische inkomen. Opnieuw blijkt dat ellende voor de één niet zelden betekent dat elders de vlag uit kan.
Glasgroentetelers vormden in 2015 een extreem voorbeeld van megaverdiensten in een sector in problemen. We schreven over deze sector in termen als ‘noodzakelijke herstructurering’ en ‘malaise’. De puinruimers van McKinsey noemden de situatie zelfs ‘nog dramatischer dan ingeschat’.
Die groep ondernemers – die ook gebukt dreigde te gaan onder de Rusland-boycot – verdiende afgelopen jaar gemiddeld 274.000 euro. Sinds 2001 hadden zij het volgens het LEI nog nooit zo goed. Hetzelfde geldt voor telers van snijbloemen en pot- en perkplanten. En de vooruitzichten voor 2016 zijn minstens zo goed.
Wanneer je dieper in de materie duikt, blijkt dat de glasgroentesector een aantal goede stappen richting herstel heeft gezet, maar dat de topinkomens vooral te danken zijn aan externe factoren en eenmalige meevallers. Door onverwachts lage energieprijzen en problemen voor Spaanse collega’s worden marktprijzen gestuwd.
Min of meer hetzelfde speelt in de pluimveehouderij. Leghennenhouders verdienden na moeilijke jaren in 2015 gemiddeld 102.000 euro. In belangrijke mate te danken aan calamiteiten elders in de wereld. Vanwege vogelgriep in de Verenigde Staten stijgen de prijzen van eieren ‘from Holland’.
De boodschap die hiervan uitgaat is tweeledig. Allereerst blijkt nogmaals hoezeer factoren waarop een boer of tuinder nauwelijks grip heeft, bepalend zijn voor het inkomen. Er is ook een optimistischer uitleg. Ondernemers die hun zaken goed op orde hebben, zijn als eerste in staat om van ellende elders in de wereld te profiteren.