'Ook beste bietenteler kan nog beter'

Suiker Unie meldt van de afgelopen campagne opbrengsten van gemiddeld 83,2 ton bieten en gemiddeld 16 procent suiker. Dat komt uit op gemiddeld 13,7 ton suiker per hectare.
De telers van het Duitse Nordzucker behaalden vorig jaar gemiddeld 12,6 ton suiker per hectare. Met ruim 14 ton suiker per hectare scoren de Belgische bietentelers van de Tiense Suikerraffinaderij vorig jaar iets hoger dan hun Nederlandse collega's.
Vraagt een hogere suikeropbrengst per hectare meer kosten? 'Nee', zegt IRS-directeur Frans Tijink. 'Kosten en suikeropbrengst hebben geen verband met elkaar.' Dat blijkt uit cijfers van het SUSY-project van gemiddelde telers en telers die bij de top horen. Het gaat om buren van elkaar met vergelijkbare omstandigheden.
'Bij dezelfde kosten zien we opbrengsten met een factor 3 hoger. En bij dezelfde opbrengst kosten die tot factor 3 lager zijn. Er is dus nog een enorme potentie om stappen vooruit te zetten. Alleen als we dat doen, blijven we beter dan onze buurlanden', aldus Tijink op de teeltvergadering van Suiker Unie in Zandberg in de Veenkoloniën.
In de Veenkoloniën zijn dit jaar telers die 17 à 18 ton suiker per hectare realiseerden. Volgens Tijink gaat het vooral om bewustwording, timing en de kwaliteit van elke beslissing om de opbrengst dichter bij de potentiële opbrengst van 25 ton suiker per hectare te brengen. Daarbij telt elke handeling.

Rhizomanie

Doorbraak van rhizomanieresistentie kan bij het suikergehalte een verschil geven van 2 procent. 'De verspreiding neemt toe. Het kan komen door beregenen, stuiven of aanhangende grond aan pootgoed en machines. Blijf alert. De race stopt nooit. Dat geldt voor veel ziekten en plagen. We moeten zorgen dat we steeds een stap voor blijven.'
De resistentiedoorbrekende varianten van rhizomanie komen voor in Flevoland en Zeeland, maar ook daarbuiten. Het geel bietencysteaaltje is vooral een probleem van de lichtere gronden in Drenthe, Groningen, Noord-Brabant en Limburg.
'Probeer het geel bietencysteaaltje in de hand te houden, want je komt er eigenlijk nooit vanaf', zegt Tijink. Het aaltje in toom houden kan met ruime gewasrotatie, gebruik van resistente groenbemesters en gebruik van bca-rassen.

Bladschimmels

Bietentelers hebben steeds meer aandacht voor de bestrijding van bladschimmels. 'De schadedrempel is de eerste aantasting, het eerste vlekje op het blad. Je moet niet denken: het valt mee en ik kom over een paar weken wel terug. Het kan je verrassen. Je spuit het er niet meer uit', benadrukt de IRS-directeur.
Het ene jaar zijn de bladschimmels er in juni, het andere jaar pas eind augustus. 'De werking van de middelen is drie tot vier weken. Dat geldt voor het blad dat is geraakt. Bij bladschimmels in juni vormt zich nog veel nieuw blad en moet je na twee weken weer gaan controleren', adviseert Tijink.
Daarnaast is het advies om middelen af te wisselen. 'In Italië kwamen ze in 2014 met de bietencampagne uit op 14,1 procent suiker. Ook in Oostenrijk waren problemen. Ze dachten dat één middel tegen bladschimmels iets beter was dan de andere met resistentie als gevolg. Wissel middelen daarom zo veel mogelijk af.'
Door kou en stress waren er in 2015 relatief veel problemen met schieters. De meeste problemen deden zich voor op percelen gezaaid voor 25 maart. 'De vorming van schieters is moeilijk te voorspellen', geeft Tijink aan. 'Er zijn rasverschillen, maar alle rassen kunnen schieten. Pas op met zaaien voor 10 maart bij maximum dagtemperaturen onder de 12 graden Celsius.'
Bij rhizoctonia zijn er duidelijke rasverschillen. De resistentie is echter partieel en daardoor komt rot ook voor bij rhizoctoniaresistente rassen. Een slechte uitgangspositie is bijvoorbeeld een gewas mais dat onder ongunstige omstandigheden is geoogst. 'In verdichte grond en grond die lang onder water staat, groeien schimmels als kool', waarschuwt Tijink. Streef daarom naar een goede bodemstructuur, pH en juiste voorvrucht.
Voor het realiseren van een hoge suikeropbrengst per hectare is een goede pH belangrijk, benadrukt de IRS-directeur. 'Bieten groeien slecht bij een pH lager dan 4 à 4,5. Elk jaar komen we 20 à 25 percelen tegen waar de pH lager is dan 4,5. Een pH van 4,5 of 6 geeft een opbrengstverschil van gemiddeld 12 procent.'
Ook bij onkruidbestrijding ziet Tijink in de praktijk grote verschillen. Bij gelijke kosten realiseert een gemiddelde teler een cijfer 7,9 voor de onkruidbestrijding, terwijl een topteler een cijfer 9,2 haalt. 'Er is nog veel potentie in het verhogen van de opbrengsten en het verminderen van de kosten.'