Lange tussenkalftijd geen probleem

De muren van het kantoor van melkveehouder Peter de Wit (56) in Werkhoven hangen vol met certificaten van koeien die meer dan 100.000 kilo melk hebben geproduceerd. Op de archiefkast prijken enkele beeldjes en borden die worden uitgereikt bij het passeren van de levensproductie van 10.000 kilo vet en eiwit. 'Zestien koeien op mijn bedrijf hebben meer dan 100.000 kilo melk geproduceerd en vijf dieren meer dan 10.000 kilo vet en eiwit', vertelt De Wit.
Het is mede een gevolg van het consequent fokken op melkproductie, aldus de melkveehouder. 'We hebben altijd melkstieren ingezet. In het verleden bijvoorbeeld Celsius, Addison en Paramount. Recenter Snowruch, Titanium en Snowfever. We hebben nooit andere rassen gebruikt dan HF.'

Rollend jaargemiddelde

Gevolg: een hoge melkproductie met een rollend jaargemiddelde van 11.957 kilo melk met 3,97 procent vet en 3,44 procent eiwit. Daarbij hoort een economisch jaarresultaat van 2.828 euro. 'Voor vaarzen is 40 kilo aan het begin van de lactatie niet ongebruikelijk.'
Veel vaarzen weten die productie lang vast te houden. De Wit insemineert zijn dieren pas zodra de productie onder de 35 kilo melk zakt. 'Ook de conditie van de vaars weegt mee.' Dat betekent dat sommige vaarzen pas worden geïnsemineerd wanneer ze vijf maanden in productie zijn. Bij andere vaarzen ligt het moment zelfs in de zevende of achtste lactatiemaand. Koeien worden doorgaans iets eerder geïnsemineerd. 'Mijn ervaring is dat vaarzen topproducties langer weten vast te houden dan koeien.' Gevolg van deze strategie: een gemiddelde tussenkalftijd van 470 dagen. 'Maar dat vind ik niet zo'n relevant kengetal.'
Een kalf is niet per se nodig om koeien productief te houden, is de ervaring van De Wit. 'Tien jaar geleden had ik een vaars die in één lijst 68.000 kilo melk produceerde. Ze deed daar zeven jaar over.' Een van de 100.000 kilo-koeien van De Wit liet één lijst noteren van 36.000 kilo melk in 1.000 lactatiedagen. 'Die voorbeelden hebben mijn ogen geopend.'
In theorie kost een te lange tussenkalftijd 2 tot 3 euro per dag. 'Maar bij die theorie zet ik mijn vraagtekens. Tussen dag 400 en dag 1.000 zou ik zo'n 1.500 euro laten liggen. Dat is omgerekend 5.000 kilo melk. Ik geloof niet dat ik die winst kan pakken door te insemineren op drie maanden.'
Bij een veestapel met een hoge melkproductie en een hoge persistentie is de tussenkalftijd niet zo'n belangrijk kengetal, is de overtuiging van de melkveehouder. 'Bij een lagere productie is het een ander verhaal. Dan heb je regelmatig een kalf nodig om de productie op gang te houden. Een langere tussenkalftijd past niet ieder bedrijf, maar wel dit bedrijf.'
De melkrijkdom van zijn koeien voorkomt dat de dieren in de tweede helft van de lactatie vervetten. 'Want bij een langere tussenkalftijd ligt die kans wel degelijk op de loer', aldus de De Wit.
De ondernemer fokt overigens niet gericht op persistentie. 'Wanneer je selecteert op melkproductie, volgt persistentie vanzelf is mijn ervaring.' De hoge melkproductie is ook voor een deel te danken aan de ideale omstandigheden. Twee jaar geleden realiseerde De Wit een nieuwe ligboxenstal; sindsdien melken twee robots de koeien. 'De oude stal mocht je vergelijken met een woonerf met veel verkeersdrempels, de nieuwe stal is een snelweg. Op zo'n weg rijdt het toch allemaal net iets gemakkelijker.'
Vorig jaar verlieten zestien koeien het bedrijf van De Wit: ze waren gemiddeld vijf jaar en vier maanden en goed voor een levensproductie van 37.000 kilo melk (Nederland gemiddeld 30.000 kilo). Het inseminatiegetal is laag (1,7) en het gebruik van antibiotica is beperkt (dierdagdosering 0,42). '95 procent van mijn koeien gaat droog zonder doorzetters.'

Rust door later insemineren

Volgens de melkveehouder zijn die cijfers voor een deel te danken aan de rust die later insemineren met zich meebrengt. 'Afkalven is voor koeien stressvol. De meeste dierenartskosten maak je rond die periode. En bij de huidige prijzen voor nuchtere kalveren zijn kalveren eerder een last dan een lust.'
De Wit heeft ook maar twee vaarskalveren per maand nodig voor de aanwas. 'Ik insemineer consequent de pinken met gesekst sperma. Vaarskalveren worden gemakkelijk geboren en door pinken in te zetten, boek ik sneller genetische vooruitgang.' De koeien insemineert hij met vleesstieren. 'Goedbeschouwd is ieder jaar een kalf vooral in het belang van veeverbeteringsorganisaties, veeartsen en veevoerbedrijven. Maar daar hoeft een melkveehouder zich natuurlijk niets van aan te trekken. Die moet kiezen wat hem het beste past', besluit de melkveehouder.