'Soms groei, soms stilstand'

Het is 1990 als de jonge Theo Rooijakkers aan het werk gaat in het fruitteeltbedrijf van zijn vader. Hij heeft dan net de middelbare fruitteeltschool in Tiel afgerond. De eerste 3 jaren in het bedrijf staan te boek als rampjaren. 'We hadden twee keer schade door nachtvorst en drie keer hagelschade. Als tiener was ik nog niet zo met de cijfers bezig, maar je beseft dan wel dat je als tuinbouwbedrijf kwetsbaar bent. En voor mij kwam al snel het gevoel op dat fruitteelt toch niet zo mijn ding is.'
Een kwart eeuw later laat Rooijakkers zijn bedrijf in Helden uitgebreid zien. Zijn vader komt hier nog regelmatig over de vloer en blijft een 'gewaardeerde raadgever'.
De bedrijvigheid is groot in de voormalige champignonkwekerij naast het woonhuis. Hier verwerken, verpakken en bewaren werknemers de groente. In de nabije omgeving teelt de ondernemer op zo'n 70 hectare Chinese kool, radicchio rosso, spitskool, bosuien, pompoenen en asperges.
'Dit jaar willen we met venkel beginnen', vertelt de tuinder. 'Met een divers assortiment probeer ik beter in de markt te liggen. Daarnaast kan ik door de verschillende gewassen een ruime vruchtwisseling hanteren.'

Personeel voorop

Samen met zijn vrouw Veron heeft Rooijakkers een maatschap. Personeel is hun belangrijkste kapitaal. 'Jarenlang heb ik samen met twee Nederlandse vaste krachten het bedrijf gedraaid. In 2014 besloot een van hen zijn vleugels uit te slaan. Heel begrijpelijk, maar dan merk je meteen dat je in een bedrijf werken niet op school leert. Sinds kort hebben we een vrouw als opvolger. Ik vond de vollegrondstuinbouw echt een mannenwereld, maar ik denk dat zij zich goed staande gaat houden.'
Rooijakkers houdt daarnaast zo'n vijftien tot twintig seizoensarbeiders aan het werk. 'Al onze producten worden met de hand geoogst. Personeel maakt of breekt ons bedrijf. Natuurlijk zijn zwarte cijfers nodig, maar ik vind een bedrijf succesvol als je personeel lange tijd aan je weet te binden en dat lukt ons ook bij de Poolse medewerkers. Als mensen met plezier werken, zie je dat vanzelf terug in de cijfers.'

Huisvesting

Het tuindersechtpaar heeft volop aandacht voor goed werkgeverschap. Voor de seizoensarbeiders is 'tiptop' huisvesting geregeld. 'Hoe mooi onze huisvesting ook is, met de wijsheid van nu zou ik toch eerder tweepersoonsappartementen maken, want mensen zitten wel lange tijd op elkaars lip.'
Dit jaar gaat Rooijakkers de teugels iets aantrekken op personeelsgebied. 'Als ik stappen wil maken met mijn bedrijf, moet ik besparen op personeelskosten. Het is voor mij prima als mensen soms iets minder hard werken, maar we letten wel op hun prestaties en op de ideale inzet van arbeid jaarrond.'
De kwetsbaarheid van een tuinbouwbedrijf ervaart de Limburger nog net als vroeger. 'Vorig jaar was pittig door de droogte. Soms groeien we, soms staan we stil. Soms schrijven we zwarte cijfers, soms rode, maar bijna altijd als de accountant is geweest, heb ik het gevoel dat we goed bezig zijn. Feit blijft dat de meeste tuinbouwbedrijven wel twee slechte jaren kunnen dragen, maar geen vier.'
Volgens Rooijakkers speelt eigen vermogen een steeds grotere rol. Hij heeft zorgen over de jonge ondernemers in het veld. 'Ondernemers met voldoende eigen vermogen kunnen zich bijvoorbeeld verzetten tegen lage opbrengsten, maar starters kunnen die last niet dragen', stelt hij.
'Ik ben weleens bang dat de tuinbouwbedrijven die de toekomst zouden moeten hebben afvallen, omdat de straks stoppende tuinders met eigen vermogen de rit langer kunnen uitzingen. En blijft er dan uiteindelijk nog een tuinbouwsector over in Nederland?'
De markt bepaalt uiteindelijk de prijs, redeneert Rooijakkers. 'Mijn overtuiging is dat je met een perceel met groente van goede kwaliteit altijd wat kunt verdienen.'
Tegelijkertijd is het een hele rit om een nieuw product succesvol in de markt te zetten, heeft de teler onder meer met bosuien ervaren. 'Duitsland heeft veruit het grootste deel van de markt in handen en daar hebben ze veel lagere personeelskosten. Maar ik ben ervan overtuigd dat we in Nederland betere bosuien kunnen telen, met minder middelengebruik en korter op de markt kunnen zitten.'