'Bodem Afrika uitgeput en te droog'

Nieuws Algemeen Mike Schellart 15 maa 2016 om 16:28uur

De groene revolutie is aan Afrika voorbijgegaan. Hierdoor is de bodem in grote delen van het continent uitgeput. Niet droogte is het probleem, maar het gebrek aan watervasthoudend vermogen van de grond.

Dit zei agrobioloog Henk Breman maandag tijdens het debat 'It's the Food, my Friend'. De tweede debatavond in deze serie in de Amsterdamse Rode Hoed ging over vluchtelingen, landbouw en voedsel.

Volgens Breman is het fout om het gebruik van kunstmest te verbieden. 'Net als in Nederland na 1945 moet je 20 jaar kunstmest strooien, willen gewassen om de nutriënten kunnen concurreren met het bodemleven.'

Stuifzanden

Vroeger werd organisch materiaal in Nederland rond de dorpen verzameld en op de esgronden gebracht. 'De stuifzanden die je vroeger had in Drenthe, de Veluwe en De Peel, vind je nu in Afrika.'

De Afrikaanse bevolking groeit sneller dan de voedselproductie. Maar Breman denkt dat er in Afrika genoeg kan worden geproduceerd. 'Met 3.000 kilo graanopbrengst per hectare lukt dat.'Dan moet er wel meer aandacht komen voor bodemvruchtbaarheid, want die is beperkt. 'Extensieve landbouw is duur.'

Vocht vast houden

De agrobioloog is kritisch op de Wereldbank. 'Er is tachtigmaal zoveel geld voor irrigatie als voor bodemverbetering. Maar water is niet de beperkende factor. Het gaat om het vermogen van de bodem om vocht vast te houden.' Eindeloos water oppompen kan niet.

Breman denkt niet dat Afrikaanse boeren met Europese boeren kunnen concurreren. 'Liberalisering van voedselmarkten is te ver doorgeschoten. Afrika moet je uitzonderen; laat Europese boeren maar concurreren met Amerika en Oost-Azië.'

Oud grasland

Er waren verschillende boeren in de zaal die reageerden. Akkerbouw Wridzer Bakker uit Munnekezijl wees op het belang van de kracht van oud grasland.

'Ik weet dat boeren vroeger werden gestimuleerd om grasland te scheuren en aardappelen te poten. Je kon dan gebruikmaken van de kracht van oud grasland om snel de voedselproductie te verhogen. Maar de verhouding tussen grasland en akkerbouw moet dan wel kloppen. Een-op-een is onvoldoende.'

Geïntegreerd bodembeheer

Ook Huib Rijk, biologisch akkerbouwer en columnist in Nieuwe Oogst, noemde het belang van geïntegreerd bodembeheer.

Breman wees op de veranderingen in het Europese landbouwbeleid. 'Stikstofgiften zijn nu beperkt. Maar, ter vergelijking, in Afrika is de gemiddelde stikstofkunstmestgift 10 kilo per hectare. Daar praten we over.'

Klaas Johan Osinga en Mike Schellart