'Dalende graanprijzen zijn structureel'

HaijoAchtergrond
Er komt voor agrarische grondstoffen een einde aan de periode met een overspannen prijsvorming, voorspelt Harm de Wilde. De marktanalist van Cefetra is ervan overtuigd dat de situatie op de internationale graanmarkten van voor 2005 zich weer herstelt. 'Er komt weer meer evenwicht tussen vraag en aanbod.'
De Wilde was vorige week uitgenodigd op de themadag Granen van Brancheorganisatie Akkerbouw en het Comité van Graanhandelaren in Wageningen om zijn visie te geven op de graanmarkt. In zijn inleiding ging de analist in op de vraag of het einde van de 'super cycle' op de afzetmarkten voor agrarische grondstoffen zich definitief aankondigt. Super cycle is een term voor een gespannen markt met lage voorraden en relatief hoge prijzen.
Kenmerk van een super cycle is volgens De Wilde de reactie van de markt op de verhouding tussen de voorraden en het verbruik. 'Bij krappe voorraden kan de markt heftig reageren. Die situatie ontstond op de graanmarkten na 2005. In die periode steeg de vraag naar granen sneller dan het aanbod.'
Cefetra is als inkooporganisatie voor de mengvoerindustrie ontstaan uit Cebeco Handelsraad. Het bedrijf heeft vestigingen in heel Europa en verhandelt jaarlijks ongeveer 20 miljoen ton agrarische grondstoffen. Het marktaandeel in Europa is 12 procent.

Historisch overzicht

De Wilde toonde tijdens zijn inleiding een grafiek met de tarweprijzen van de laatste honderd jaar. 'De trendlijn in dit historisch overzicht laat zien dat daling van de graanprijzen structureel is. De prijspieken gedurende de afgelopen eeuw zijn veroorzaakt door twee keer een financiële crisis, de oliecrisis en beide wereldoorlogen.'
De marktanalist van Cefetra gelooft niet dat de groeiende wereldbevolking of een hogere vleesconsumptie snel voor verstoring van de wereldwijde graanbalans zal zorgen. 'De gemiddelde productie per hectare zal voldoende toenemen om het groeiende verbruik bij te houden. Dankzij westerse teelttechnieken slagen ook steeds meer telers in minder ontwikkelde gebieden erin om opbrengsten te realiseren van 4 ton tarwe per hectare of meer. Nadat de graanprijzen vanaf 2008 behoorlijk opliepen, lukte het bijvoorbeeld landen als Brazilië en Argentinië om de productie van met name mais te verdubbelen.'
Ook denkt De Wilde dat de toename van de vleesconsumptie in de wereld wel meevalt. 'Meestal kijken we dan naar China, maar daar is de groei er al behoorlijk uit. De meeste Chinezen eten nu al veel vlees. Bovendien heeft het land op dit moment te maken met een crisis. Dus nog meer consumptie van vlees is voorlopig niet te verwachten.'
Over China vertelde De Wilde dat de graanmarkt zich daar net zo ontwikkelt als in de Europese Unie zo'n dertig jaar geleden. Om meer zelfvoorzienend te zijn heeft China een hoge interventieprijs ingesteld voor mais. Daardoor importeerde het land de afgelopen jaren vooral veel overige graangewassen als tarwe en gerst. 'Gevolg van de interventie is dat voorraden groot zijn. De verwachting is dan ook dat China de komende jaren minder actief zal zijn op de internationale graanmarkt.'
Bedreigingen voor de balans op de graanmarkt zijn volgens De Wilde de beschikbaarheid van goede landbouwgronden, een tekort aan mineralen en water, de klimaatverandering en de geopolitieke verhoudingen. Toch gaat hij ervan uit dat deze bedreigingen op de korte termijn geen beslissende invloed hebben op de graanmarkt.
'Zeker in Afrika en bijvoorbeeld Brazilië is nog veel potentiële landbouwgrond die in cultuur gebracht kan worden. Maar daarvoor zijn wel investeringen nodig. Verder zijn er genoeg productiegebieden waar intensievere teeltmethoden mogelijk zijn om meer te kunnen oogsten.'
Droogte en wateroverlast veroorzaken incidenteel problemen, erkent De Wilde. Toch wijst hij erop dat de klimaatverandering de laatste jaren geen negatieve invloed heeft gehad op de graanoogsten en dus ook weinig invloed op de markt.
Ook de gevolgen van de politieke onrust in diverse regio's lijken mee te vallen, oordeelt De Wilde. 'De spanningen in het Midden-Oosten leiden nog niet tot hogere olieprijzen en daarmee is er geen invloed op de prijzen voor grondstoffen. Verder blijkt ook dat in bijvoorbeeld Oekraïne de afgelopen twee jaar gewoon granen zijn geteeld en geoogst.'

Einde super

De huidige dip in de economische groei en de lage olieprijzen van dit moment luidden volgens De Wilde definitief het einde in van de super cycle voor agrarische grondstoffen. Hij verwacht niet dat het verbruik van granen enorm gaat stijgen in korte tijd. Het hoeft overigens volgens hem overigens niet te betekenen dat geen rendement te halen is in de graanteelt.
'Door meer efficiëntie en productiestijging lukt het om de kostprijs per ton steeds verder naar beneden te brengen. Dat compenseert de lagere opbrengstprijzen.'