O Canada

De Canadezen hebben een prachtig volkslied: 'O Canada'. Alleen de titel roept al het gevoel op dat het land veel te bieden heeft. Voor veel Nederlandse boeren is Canada het beloofde land. Er is een zee aan ruimte, er zijn minder regels en er is een geweldige melkprijs. Dat laatste is het gevolg van een zeer zwaar gereguleerde markt met bijbehorend melkquotum.
Vorige week mocht ik samen met melkveehouder Nils den Besten de Canadese provincie Alberta bezoeken op uitnodiging van melkveehouders daar. Zij waren geïnteresseerd in de situatie in Europa na het wegvallen van het melkquotum. Wat doet dat met de positie van boeren en tuinders?
De reden voor hun interesse is dat ze in Canada steeds meer druk zien ontstaan op hun systeem. Gegarandeerde prijzen zijn geweldig, maar niet houdbaar in een wereld die steeds verdere stappen zet in vrijhandel. De Canadezen zijn niet concurrerend en moeten in elk handelsakkoord een deel van hun markt openstellen voor producten van elders. Bovendien missen de Canadezen een directe relatie met hun zuivelverwerkers. Ze melken koeien, verder niets. Dat volstaat ook bij een gegarandeerde prijs.
In Nederland gaan soms stemmen op om het Canadese systeem in te voeren. Alleen produceren voor de eigen markt en verder de grenzen sluiten. Met alle huidige discussies lijkt dat een aantrekkelijk vooruitzicht; geen fosfaatrechten, een gegarandeerde melkprijs. Wat velen echter vergeten, is dat twee derde van onze productie de grens over gaat. Een systeem vergelijkbaar met Canada zou dus betekenen dat Nederlandse boeren per direct twee derde van hun productie zouden moeten stoppen.
Moeten we dan maar gaan voor bulkproductie, een race naar de bodem? Nee, zeker niet. Melk is gewoon wit en dat kunnen ze overal produceren. We moeten op zoek naar de toegevoegde waarde. In Nederland zetten boeren die stap door samen met de ketenpartijen te innoveren en de melk te verwaarden. Juist dat is wat de Canadezen missen, dat stukje ondernemerschap. Het lijkt mij dan ook een kwestie van tijd, voordat wij naar de overkant van de oceaan kijken en denken o, o, Canada…