Sleutel hogere voerwinst is management

Student Pieter Bos van CAH Vilentum in Dronten bezocht in het kader van de enquête vijftig bedrijven met gemiddeld 1.575 vleesvarkens. In bijna alle gevallen ging het om vleesvarkens als neventak. De 43 bedrijven die data aanleverden, realiseerden in 2014 een gemiddelde voerwinst van 73,48 euro per plaats.
In datzelfde jaar kwam de referentiegroep 'klein' van AgroVision (gemiddeld 1.485 vleesvarkens) uit op een voerwinst van 82 euro per plaats. De referentiegroep 'groot' (gemiddeld 28.72 vleesvarkens) realiseerde een voerwinst van 90 euro per vleesvarkenplaats.
24 procent van de 43 bedrijven haalde ondanks hun bedrijfsgrootte een voerwinst boven de 90 euro per vleesvarkensplaats. Dat is een verschil van 16,52 euro ten opzichte van het gemiddelde van de bezochte bedrijven.
'Per bedrijf maakt dit op jaarbasis toch een verschil van ruim 26.000 euro', zegt Henk van Kuyk, sectorhoofd varkens van De Heus Voeders, die de student begeleidde samen met Nienke Dirx-Kuijken van VIC Sterksel. 'De spreiding tussen bedrijven is groot', geven ze aan.
Uit cijfers van het CBS blijkt dat Nederland in totaal 720 bedrijven telt met rond de 1.500 vleesvarkens. Die bedrijven produceren 2,8 miljoen vleesvarkens. Dat is nog steeds 15 procent van het aantal vleesvarkens dat Nederland jaarlijks voortbrengt.

Concept en gangbaar

Pieter Bos voerde voor zijn onderzoek verschillende gesprekken met de ondernemers. Om de resultaten te kunnen vergelijken rekende hij de voerwinst van de bedrijven die meedraaien in een concept (23 procent van de deelnemers) terug naar gangbaar (0,8 vierkante meter). Tussen beide bleken nagenoeg geen verschillen in voerwinst te zijn.
Verder bleken voederconversie en groei niet afhankelijk van de bedrijfsgrootte. Deze zijn ongeveer gelijk. Afhankelijk van de bedrijfsgrootte dalen de netto voerkosten met 2 cent bij toenemende de bedrijfsgrootte. 'Logistieke en kwantumvoordelen zijn hier waarschijnlijk debet aan', leggen Dirx en Van Kuyk uit.
Tussen de deelnemers zijn er grote verschillen in netto voerkosten per kilo groei. Bos vond 5 cent verschil in netto voerwinst per kilo groei tussen de minste bedrijven met een voerwinst kleiner dan 65 euro en de beste bedrijven met een voerwinst boven de 80 euro.
Van Kuyk: 'Dat scheelt over de 2,8 rondes die gemiddeld per jaar worden gedraaid toch gauw 13 à 14 euro per vleesvarkenplaats die je mist.' Als verklaring daarvoor noemen Van Kuyk en Dirx betere sturingsmogelijkheden op de voeding, maar in het bijzonder de focus op het management.
De deelnemers onderkennen zelf dat er mogelijkheden zijn om het rendement bij hun vleesvarkens te verbeteren. Uniformere biggen, zowel qua gewicht als qua leeftijd, een betere communicatie tussen mester en fokker en meer betalen voor een betere big noemen zij als belangrijke verbeterpunten.
Uit het onderzoek van Bos blijkt verder dat de ondernemers vooral ook verbetermogelijkheden zien bij voer- en afzetgerelateerde zaken. Genoemd worden onder andere voeren wat bij het varken past, bijproducten bijvoeren, onderhandelen met de mengvoerleverancier en leveren via een concept.
'Een big met een lagere potentie en een lager geboortegewicht blijft achter bij een big met een hoger geboortegewicht of TPI (Topigs Profit Index). Dat is niet zo erg, als je maar passend management kunt toepassen. Het begint met weten wat je in huis hebt', geeft Dirx aan.

Handvatten

Henk van Kuyk en Nienke Dirx zijn blij met het onderzoek. 'De variatie is groter dan we vooraf hadden ingeschat.' De resultaten bieden handvatten om met ondernemers met tussen de 1.000 en 2.000 vleesvarkensplaatsen de discussie aan te gaan.
'Ruim twee derde van de ondernemers uit het onderzoek haalde de gemiddelde voerwinst niet, terwijl dat ook bij een kleiner aantal vleesvarkensplaatsen goed mogelijk is', is de overtuiging van Van Kuyk.
Ten slotte denken Van Kuyk en Dirx eraan om bijvoorbeeld via VarkensNet een netwerk te organiseren om het delen van kennis en samenwerken te stimuleren en zo het rendement van vleesvarkens te verbeteren. Vleesvarkenshouders die hiervoor belangstelling hebben kunnen dat aangeven via het e-mailadres vic.sterksel@wur.nl.