PotatoPol verzekert bedrijfscontinuïteit

Jan Verhoeven (65) teelt in Zuidoost-Brabant consumptieaardappelen en is sinds de oprichting in 1997 lid van PotatoPol. 'Waarom? Om de continuïteit van het bedrijf. De kans op bruinrot of ringrot is sporadisch. Maar als je het meemaakt, ben je blij dat je verzekerd bent. Vergelijk het met de brandverzekering.'
De akkerbouwer denkt dat onbekendheid met PotatoPol en met de risico's de belangrijkste oorzaken zijn dat het aantal verzekerde consumptieaardappeltelers achterblijft. 'De beste stimulans is als er een keer een calamiteit is en de ene boer wel is verzekerd en de andere niet. Alleen wens je niemand dat laatste toe.'

Oppervlakte

In 2015 telde PotatoPol ruim 3.100 leden met een verzekerde oppervlakte van ongeveer 100.000 hectare. De waarde van de in verzekering gegeven aardappelen was ruim 600 miljoen euro.
'Ruim 90 procent van het pootgoedareaal is aangesloten bij PotatoPol en zo'n 75 procent van het areaal zetmeelaardappelen. Het areaal consumptieaardappelen blijft met ongeveer 50 procent achter', weet coördinator Pietjan Visser van PotatoPol.
'Voor een deel zal het gaan om onbekendheid. Daarnaast schatten consumptietelers het risico van een besmetting niet zo hoog in als een pootgoedteler. Ze denken dat de financiële lasten die een besmetting met zich meebrengt wel binnen het bedrijf zijn op te vangen', verklaart Visser.
Zeker bij grotere en meer gespecialiseerde bedrijven is het volgens Visser maar de vraag of een besmetting wel is op te vangen. 'Er is dan niet zoveel verschil tussen pootgoed-, consumptie- of zetmeelaardappeltelers.' De meeste onverzekerde telers zitten waarschijnlijk in het zuiden, want daar zitten ook de meeste consumptieaardappeltelers.
Visser kan het wel verklaren dat het overgrote deel van de pootgoedtelers lid is. 'Het grootste risico voor bruinrot, ringrot en PSTVd ligt in deze sector. Pootgoedtelers zijn afhankelijk van de export. Als er iets mis gaat, hebben de telers echt een probleem. Bij de consumptie- en zetmeelaardappeltelers speelt dat minder.'
De Brabantse akkerbouwer is het daarmee eens, maar volgens Verhoeven is ook bij zetmeelaardappeltelers het bedrijfsmatige risico groter. 'Zij telen veelal 1 op 2. Bij consumptieaardappelen is het vaak 1 op 4 en is er een grotere oppervlakte andere gewassen om de schade van een eventuele besmetting op te vangen.'
Dat relatief veel zetmeelaardappeltelers lid zijn, heeft ook een historische achtergrond. Visser: 'PotatoPol is in 1997 op initiatief van LTO Nederland opgericht in samenwerking met de NAV. Akkerbouwvoorman en zetmeelaardappelteler Aike Maarsingh heeft er destijds hard aan getrokken.
In het begin was bijna 100 procent van de zetmeeltelers aangesloten bij PotatoPol door een collectieve aanmelding via de Stichting TBM. In de loop der jaren is dat teruggelopen naar een mooie 75 procent.'

Premie

De premie is bij PotatoPol afhankelijk van de soort teelt. Het voorschotbedrag per hectare is voor stammenteelt 37,81 euro, voor pootaardappelen 27,50 euro, voor consumptieaardappelen 4,86 euro en voor zetmeelaardappelen 1,65 euro.
Afhankelijk van de schadelast in een bepaald jaar kan er een omslagpremie bovenop komen van maximaal drie keer het voorschotbedrag. De afgelopen drie jaar was er geen omslagpremie nodig.
Verhoeven vindt dat de hoogte van de premie meevalt. 'Je betaalt een relatief klein bedrag. Als je daarna de verzekering niet nodig hebt, ben je het beste af. Raak je wel een keer besmet, dan krijg je een toereikende schadevergoeding en komt de continuïteit van het bedrijf niet in gevaar.'
In 2012 werden 55 leden geconfronteerd met schade door bruinrot en 14 leden met schade door ringrot. In de jaren daarna bleef het beperkt tot slechts enkele gevallen, in 2015 waarschijnlijk één schadegeval. 'In de meeste jaren is het voorschotbedrag voldoende en krijgen leden premierestitutie', geeft Visser aan.
'In 2012 ging het bij de totale premie wel om een behoorlijk bedrag en toch ben je dat snel weer vergeten', is de ervaring van Verhoeven. 'We kunnen het bedrag 'compenseren' met de premierestituties in de jaren erna. Als er in een jaar weinig schade is, krijg je een behoorlijk percentage terug. Dat is het voordeel van een onderlinge verzekeringsmaatschappij.'
Als aardappelen door de NVWA als besmet worden aangemerkt, betaalt PotatoPol een schadevergoeding op basis van het verzekerde bedrag minus de gerealiseerde restwaarde en minus een eigen risico van 10 procent. Binnen bepaalde grenzen kunnen de telers zelf het verzekerde bedrag per hectare bepalen.
Rond 10 april stelt PotatoPol de intekening voor het teeltseizoen 2016 open. Tot 15 mei kunnen aardappeltelers hun aangifte online doorgeven.

Waakzaam bij import

PotatoPol maakt zich zorgen over de insleep van bruinrot en ringrot door aankoop van pootgoed uit het buitenland en consumptieaardappelen uit met name Oost-Europa.
Pietjan Visser, coördinator van Potatopol: ‘Bij gebruik van Nederlands pootgoed zijn de risico’s op een besmetting van bruinrot, ringrot en PSTVd niet zo groot. Bij pootgoed uit het buitenland kan dat anders zijn. Telers moeten weten waar het pootgoed vandaan komt en het eerst laten toetsen voor het de grond in gaat.’
Als telers buitenlands uitgangsmateriaal gebruiken, moeten ze voor de verzekering dit uitgangsmateriaal voor het uitpoten door de NAK laten toetsen op bruinrot en ringrot.
De onderzoeksverklaring van de NAK moeten de telers zorgvuldig bewaren en in geval van schade kunnen tonen aan PotatoPol. Dat geldt ook als er schade optreedt in een andere partij, al dan niet afkomstig uit het buitenland.
Het transport van consumptieaardappelen vanuit Oost-Europa zorgt ook voor risico’s. Visser: ‘Niet elk land heeft een NAK zoals wij die hebben. Bij de consumptieteelt blijft veel onder de radar en daarin zit een dreiging. Ringrot wordt veroorzaak door een bacterie die erg persistent is.’