Zoektocht naar verbeteren agrologistiek

Kapotgereden wegen, een melkwagen verzakt in de berm, relingen die eraf zijn gereden, fietsers en trekkers die elkaar nauwelijks kunnen passeren, busjes die altijd haast lijken te hebben. Het verkeer zorgt voor veel frustraties in het buitengebied. Niet alleen bij weggebruikers, maar ook bij omwonenden, toeristen en bestuurders. Landbouwverkeer is hiervan een belangrijk onderdeel.
Zeker in de veenweiden ten westen van Utrecht ligt hier een uitdaging. De slappe bodem maakt het gebied extra kwetsbaar voor steeds groter en zwaarder wordende voertuigen en de bestaande verkaveling zorgt ervoor dat de smalle wegen niet verbreed kunnen worden.
Toch is mobiliteit noodzakelijk om het buitengebied economisch leefbaar te houden. 'Willen we in dit gebied de duurzame landbouw behouden, dan moet er een oplossing komen voor de agrologistiek', meent Westerhof, die door het VIC is aangesteld als projectmanager.

Mobiliteitsprobleem

'Agrologistiek is een probleem van niemand en van iedereen tegelijk. Als VIC willen wij die hete aardappel oppakken. We jagen het zoeken naar oplossingen aan, zodat iedereen zijn deel kan bijdragen. Het mobiliteitsprobleem zie ik als een kans om stad en platteland dichter bij elkaar te brengen.'
Afgelopen jaar heeft Westerhof gepraat en vooral geluisterd naar allerlei partijen die met agrologistiek te maken hebben. Denk aan waterschappen, gemeenten, Cumela Nederland, Transport en Logistiek Nederland (TLN), FrieslandCampina en stichting Kavelruil Zuid-Holland. Ook LTO Noord zit aan de gesprekstafel.
'We willen aan de voorkant meekijken en inhaken waar nodig', stelt LTO Noord-adviseur Andries Middag. 'Als het gaat om wegen, zijn we voornamelijk problemen van gisteren aan het oplossen. We onderheien ze en we kunnen weer even vooruit. Willen we dit duurzaam oplossen, dan moeten we vooruitkijken.'

Twee sporen

Westerhof gaat zich richten op twee sporen. Deze zijn tijdens een strategische bijeenkomst op het VIC door belanghebbenden uit vijf ideeën gekozen.
Het eerste traject heeft de naam 'Routes, timing en kavelstructuur'. Hierbij gaat het erom hoe de infrastructuur beter wordt benut. Denk aan het ontwikkelen van een app, waarop fietsers kunnen zien waar en op welke dag er veel landbouwverkeer rijdt. Of aan het slimmer gebruiken van kavelpaden.
'Het heeft vooral te maken met 'reframing'', stelt Westerhof. 'Een boer kan zeggen: 'Die kavelpaden op mijn land zijn van mij.' Hij wil ze niet opgeven, omdat hij nog niet kan zien wat hij ervoor terugkrijgt. Maar als we kavelpaden met elkaar kunnen verbinden, kunnen ze gaan dienen als wandel- of fietspad. Via de aanschaf van een kavelpadenvignet kunnen recreanten bijdragen aan het beheer.'
Daarnaast kunnen boeren er zelf gebruik van maken, zodat ze niet hoeven om te rijden. 'Dat scheelt weer landbouwverkeer en is gunstig voor de bedrijfsvoering van de boer. Als we de gemeente ook deze voordelen laten zien, willen zij wellicht investeren in bruggetjes die de kavelpaden met elkaar moeten verbinden. Als je dat slim doet, kun je verschillend verkeer in ruimte en tijd scheiden.'
Het tweede spoor, 'Off grid boerderij' genaamd, heeft als doel een bedrijf zoveel mogelijk los van de huidige infrastructuur te krijgen. Dus zelf energie produceren, zelf water zuiveren en zelf krachtvoer maken (zie kader).
'Natuurlijk moet het passen in de investeringen van de boer, maar uiteindelijk versterken al deze aanpassingen de structuur van het gebied, zodat de regio toekomstbestendig wordt', aldus Westerhof. 'We moeten denken in gezamenlijke investerings- en ontwikkeltrajecten van twintig tot dertig jaar. Dat vergt bestuurders en ondernemers met visie.'
Verder start het VIC ook met een pilot in het gebied zelf. Binnen een oppervlakte van 1.000 hectare wordt geïnventariseerd hoeveel melkveehouders er over tien jaar nog actief zijn. Dat heeft invloed op de ontwikkeling van het landbouwverkeer.