Kwatrijn benadert permanent beweiden

Een duurzame melkveehouderij is beter voor de koeien, de melkveehouder en de omgeving. Velen beamen dat, maar Sjaak en Suzanne Sprangers, biologisch melkveehouders aan de rand van de Loonse en Drunense Duinen, voegen de daad bij het woord.

Het idee ontstond vanuit Stichting Overlegplatform Duinboeren, waarvan Sjaak Sprangers voorzitter is. Hij en Henk Antonissen, medewerker bij de Duinboeren, raakten enthousiast na een symposium over koeien, stallen en huisvesting, waaraan ook niet-veehouders deelnamen. 'Sinds september 2015 is Kwatrijn operationeel, met 65 Jersey-melkkoeien. Dat is voor ons het maximum. Voor anderen kan dat meer zijn', aldus Sprangers.

Meer ruimte voor koeien in stallen leidt doorgaans tot hogere emissies van ammoniak, toenemend energieverbruik en volumineuze gebouwen die vooral in kleinschalige landschappen moeilijk inpasbaar zijn. Kwatrijn is hierin een doorbraak, omdat het mogelijk is om de koeien meer stalruimte te geven en tegelijk de impact op milieu, natuur en landschap te verkleinen.

Volgens Sprangers benadert het dierenwelzijn in een Kwatrijnstal een situatie van permanent beweiden, dankzij het volledig open systeem, goed beloopbare vloeren en voldoende rustplekken op hygiënische ligeilanden.
'Het concept draagt bij aan een verhoging van de biodiversiteit door de productie en aanwending van vaste stromest. In combinatie met de lage ammoniakemissie - 4,6 kilo per dierplaats bij weidegang - en de goede inpasbaarheid in besloten en open landschappen, wordt het beter mogelijk om melkvee te houden in gebieden die landschappelijk of ecologisch kwetsbaar zijn.'

Mestafzet

De extra bouwkosten worden niet alleen terugverdiend door het verbeterde dierenwelzijn, waardoor de levensduur van de koeien stijgt en de opfokkosten voor jongvee dalen. Ook de mestafzetkosten zijn lager omdat gescheiden gier- en vaste mestopvang leidt tot beter benutbare en afzetbare producten.

Daarnaast wordt bespaard op veeartskosten. Sprangers: 'In de Kwatrijnstal heeft elke koe 13,5 vierkante meter loop- en ligruimte, dat is 50 procent meer dan in een conventionele stal. Het strobed in de ligeilanden is comfortabel, isolerend en vochtabsorberend. Bovendien geeft het stro, dat met een stroverdeler automatisch wordt verdeeld boven de ligeilanden, extra waarde aan de vaste mest.'

Het Kwatrijn heeft een innovatief opvangsysteem voor mest en urine in de vloer. De urine zakt via gaatjes in de vloer naar beneden en wordt verzameld in een put. De vaste mest wordt met een mestrobot opgelepeld en in de mestopslag verzameld. Doordat vaste mest en urine niet worden vermengd, is er nauwelijks ammoniakemissie en is een efficiëntere toepassing van de meststoffen mogelijk.

Energie leveren

De Kwatrijnstal draait volledig op duurzame energie. De dakvorm, bestaande uit verschillende kappen, is geschikt voor zonnepanelen en de stal wordt hierdoor zelfs energieleverend.
'Met het geïntegreerde zonnedak worden de mestrobot, de stroverdeler, de verlichting en andere stalapparatuur van energie voorzien. Voor het transport van melk en spoelwater en voor de aandrijving van de mobiele melkmachine in het veld wordt een speciale energiewagen ontwikkeld met een stille en emissieloze elektromotor.'

Sprangers is blij met de door gemeente Loon op Zand opgerichte energiecoöperatie om energie te kunnen terugleveren. 'De capaciteit van het dak is zo groot dat er voor 25 gezinnen stroom kan worden geleverd, naast wat ik zelf nodig heb.'

De stal voldoet na het nodige experimenteren steeds beter aan de verwachtingen. De mestrobot rijdt nu zonder problemen zijn eigen routes en de stroverdeler werkt een stuk vlugger. Dit jaar zullen we de technische middelen verder optimaliseren', zegt Sprangers: 'En met de koeien gaat het hartstikke goed.'