Afzet geitenvlees moet nog groeien

Jos Tolboom is de vijfde generatie op de boerderij aan de Slaagseweg in Hoogland. Samen met zijn vader nam hij vijftien jaar geleden de beslissing om van koeien en varkens over te stappen op melkgeiten. 'Om door te gaan met varkens of koeien moesten we flink investeren. Quotum was duur. We besloten quotum te verhuren en met de opbrengst ons geitenbedrijf op te starten. Dat was een vragende markt.'
Toch verliep de aanloop allesbehalve vloeiend. 'De eerste dertien jaar hebben we er niet veel aan verdiend. Het ging met horten en stoten. Pas de laatste twee jaar gaat het beter. We melken nu negenhonderd geiten en het bedrijf is in balans.'
Al zet de professionalisering in de sector voort, toch blijven er knelpunten. 'Geitenlamsvlees was gewild in Zuid-Europa. Tien jaar geleden gingen de bokjes allemaal naar Spanje, Portugal, Italië en Frankrijk' Dat veranderde in de crisisjaren. 'In 2008 viel die vraag bijna helemaal weg. Vooral Spanje werd hard getroffen. Geitenlamsvlees is ook daar een delicatesse.'
In 2008 was Tolboom op excursie in Spanje. 'Ik kan me nog goed voor de geest halen dat we door nieuwe buitenwijken van Madrid reden. Ze waren gewoon halverwege gestopt met bouwen. Er was geen geld meer, geen vraag meer.'
Sinds die periode levert de afzet van bokjes niets meer op, maar legde Tolboom juist geld bij. 'Dat lokt natuurlijk wantoestanden uit. Al heb ik gelukkig nooit gehoord dat bokjes echt verwaarloosd zijn.'
De ondernemer is er veel aan gelegen iets aan dit probleem te doen. Zijn motieven zijn niet alleen economisch. 'Ik wil de bokjes zelf afmesten, want dat is het beste voor de dieren. Wij hebben een winkel en vergaderaccommodatie aan huis. Daarom vind ik dat we een voortrekkersrol moeten spelen.'
Daar kwam Pieter Struyk in beeld. Hij kwam tien jaar geleden bij Toldoom werken, als vijftienjarige jongen. Voor zijn studie aan CAH Vilentum in Dronten moest Struyk vijf jaar geleden een Student Company opzetten. Zo ontstond het idee om op zoek te gaan naar een afzetmarkt in Nederland.
'Ik ben eerst bij restaurants in Amersfoort langsgegaan', vertelt Struyk. 'Een aantal wilde wel meedoen. We zijn bokjes zelf gaan afmesten, tot 15 kilo. Het eerste bokje kregen ze gratis, als ze daarna doorgingen met geitenvlees verkopen.'
Dat marketingplan bleek niet goed te werken. '15 kilo is te licht. Het is lastig uitbenen en er zit weinig vlees aan. Daarom zijn we ze steeds verder gaan mesten, tot uiteindelijk 35 kilo.'

Grootste afnemer

Na een jaar werd de balans van het project opgemaakt. Tolboom: 'Ik weet nog dat in het rapport stond dat het een succesvol project was, omdat er goed was verkocht. Vervolgens keek ik in mijn eigen vriezer, want ik was de grootste afnemer.' Een succes was het niet. Vorig jaar besteedde een tweede student voor een stage aandacht aan marktverkenning, maar ook dat leverde geen succesverhaal op. 'Geitenvlees blijft een onbekend product dat restaurants niet goed op de kaart durven te zetten.'
Alleen Restaurant Lekr in Ankeveen heeft zijn geitenvlees structureel op de kaart staan en sinds kort doet Blok's Restaurant in Amersfoort regelmatig mee. Verder wordt er incidenteel geitenvlees afgenomen.
Ondertussen mest Tolboom wel al zijn bokjes zelf af. 'Dat is het beste voor de bokjes en als ik ze meteen af laat afvoeren, kost het me sowieso geld.' Het grootste aandeel, zo'n tweehonderd bokjes per jaar, gaat nog altijd naar Zuid-Europa. 'Die gaan na een maand naar de slacht. Per lam ben ik 20 euro kwijt aan voeding en mankracht en dat krijg ik er ook weer voor terug.'
Tolboom doet nu geen marktonderzoek. 'Het kost veel tijd en zolang geitenvlees een onbekend product blijft, is het een lastige markt.'
Struyk staat nog wel af en toe op een boerenmarkt. 'Na de Smaakmarkt in Bunschoten en aandacht in een lokale krant kwamen er weer wat bestellingen. De bekendheid moet nog verder groeien.'