Paddenstoelen uit plastic emmers

Op leefgemeenschap De Hobbitstee aan de Van Zijlweg in Wapserveen hebben ze zo hun idealen. Het opzetten van paddenstoelenbedrijf WesterZwam past daar naadloos bij.

Eva Flendrie (32), Gossen Rijkeboer (36) en Wiebe Lamsma (58) raakten geïnspireerd door RotterZwam, het bedrijf dat in het voormalige zwembad Tropicana in Rotterdam werkt en de meest onderscheiden stadslandbouwers van Nederland zijn.

Gecertificeerd

'Wij zijn nu ook gecertificeerde oesterzwamkwekers. Wij willen straks net als RotterZwam andere initiatieven in deze regio ondersteunen door onze kennis te delen', zegt Lamsma.

De telers hebben contacten met scholen in gemeente Westerveld en willen een educatiepakket samenstellen.

Kwekerij op school

'Met het koffiedik van docenten kun je er op kleinschalig niveau iets van maken. Jongeren kunnen aan de slag gaan met een yoghurtemmertje en creëren zo een kwekerijtje op school', glundert Lamsma.

Terra, de groene middelbare school in Meppel, denkt al aan een vaste kwekerij.

Productie op gang

Maar eerst moet de productie op gang komen. De eerste emmertjes met een mengsel van koffiedik, koffieschilletjes en 'broed', het zaad van de paddenstoel, hebben al mooie resultaten opgeleverd.

'In Rotterdam kweken ze de oesterzwammen met zakken, maar dan heb je extra plastic afval. We werken met mayonaise-emmers die we bij de snackbar halen. We hebben nog geen controleerbare ruimte, maar het ziet er positief uit', doceert Rijkeboer.

Crowdfunding

WesterZwam doorliep een crowdfundingtraject. Doelstelling was 10.000 euro op te halen, het werd 11.000 euro. Het trio is nu bezig om twee zeecontainers te regelen, waarvan er zeker één op 1 juli bij De Hobbitstee moet staan.

'In de containers regelen we de klimaatbeheersing. We hebben een warm deel, waarin de zomer wordt gesimuleerd, zodat de schimmels gaan groeien. Het koude deel doet de herfstsimulatie, zodat de paddenstoelen via de gaatjes uit de emmers groeien. Dat is samen een cyclus van zes weken. Zo willen we elke week nieuwe oesterzwammen oogsten', legt Lamsma uit.

Luchtig mengsel

Door het koffiedik en het broed met koffieschilletjes - die blijven na het branden van koffie over - of karton te mengen, blijft het mengsel in de emmer luchtig.

'Na drie weken zie je dan puntjes ontstaan. Dan zijn de zwammen klaar om te groeien. We kunnen twee of drie keer met hetzelfde koffiedik toe', vertelt Rijkeboer.

Bodemverbeteraar

Met 5 kilo koffiedik kan 2 kilo aan oesterzwammen worden geproduceerd. 'Wat dan uiteindelijk overblijft, is gave compost. Dat kunnen we verkopen of zelf in onze moestuin gebruiken, want het is een echte bodemverbeteraar', zegt Lamsma.

'RotterZwam heeft onderzoek gedaan naar de kwaliteit van de compost. Daaruit bleek dat het organischestofgehalte van RotterZwam-substraat ruim twee keer zo hoog is als dat van groencompost', weet Flendrie.

Samenwerken met boer

'Het zou goed bruikbaar zijn voor de tuinbouw. Misschien gaan we wel samenwerken met een boer in de omgeving. RotterZwam heeft ook een boer gevonden die het volledige restproduct opkoopt. De gedachte moet weg dat het slechts afval is.'

Gossen: 'Wij halen afval op, kopen het broed in, produceren er zwammen mee en kunnen de compost ook weer gebruiken. Daar worden we blij van. Dat is nou cirkeleconomie.'

Meppel en Dwingeloo

Restaurants staan volgens Lamsma te springen om duurzaam verbouwde oesterzwammen. 'We richten ons eerst op Meppel en dan op Dwingeloo. Bij een hotel daar nemen we per week 12 kilo koffiedik af en we leveren er ook weer paddenstoelen af.'

De drie ondernemers weten dat meer bedrijven interesse hebben. Dat ze in Meppel beginnen, heeft vooral met efficiency te maken. Ze halen het koffiedik met een bakfiets op, overigens wel een met elektrische ondersteuning. Tegelijk leveren ze geproduceerde oesterzwammen af.

Drie dagen

'We krijgen veel aanbiedingen van mensen die koffiedik voor ons op willen sparen, maar we moeten het binnen drie dagen ophalen. Anders komt er een verkeerde schimmel in, groene schimmel (trichoderma), die dan gaat vechten met de oesterzwamschimmel', legt Rijkeboer uit.

De hele filosofie van WesterZwam leverde onlangs bij een kennisbijeenkomst van de Kamer van Koophandel verbaasde gezichten op.

Businessmodel

Rijkeboer: 'Een man van de Kamer van Koophandel vond het een interessant businessmodel en voorzag dat we veel winst konden maken met dit groeimodel. Hij kon er niet bij dat wij het zo klein mogelijk proberen te houden en juist andere initiatieven willen ondersteunen.'

Lamsma: 'Wij focussen ons op het draaiende houden van WesterZwam, als startpunt van allerlei nieuwe initiatieven. Er zijn eindeloos veel mogelijkheden.'