'Politiek heeft meer boerenverstand nodig'

Een trekkerbewijs dat al snel 1.800 euro kost. Een dierenarts die namens de NVWA de gezondheid van vleesvarkens controleert à 40 euro per kwartier, anders mogen de dieren niet op transport. Het verdwijnen van het accijnsvoordeel op rode diesel, wat de sector jaarlijks honderden miljoenen kost.

Het regende maandagavond voorbeelden van lastenverzwaringen, die vervolgens niet leiden kwaliteitsimpulsen. De buitenlandcommissie van het CDA Brabant hield op het hoofdkantoor van ZLTO een discussieavond met als thema's voedselveiligheid, voedselzekerheid en platteland. Aanwezig waren de Tweede Kamerleden Eldert Dijkgraaf (SGP), Henk Leenders (PvdA) en Jaco Geurts (CDA).

Waardering

Het gemis aan maatschappelijke waardering voor de sector was voelbaar in Den Bosch. België investeert 50 miljoen euro Europees plattelandsgeld in jonge boeren, terwijl Nederland dat geld liever stopt in aanleg van poelen, schamperde een aanwezige.

Ander voorbeeld, van een akkerbouwer met zowel grond in Nederland als België: België betaalt de Europese toeslagrechten netjes op tijd, terwijl Nederland dat telkens weer niet lukt. Dat leidt tot somberheid over de toekomst, want veel sectoren gaan ook nog eens door een diep prijsdal.

Discussieleider Hans Huijbers, voorzitter van ZLTO, plaatste die stemming in breder perspectief. 'Horeca Nederland voorspelt 2.900 minder cafés tussen nu en vier jaar. Volgens Recron zal 60 procent van de campings de deuren binnen afzienbare tijd sluiten. En de Hiswa is somber over het perspectief van veel jachthavens. Kortom, ons platteland wacht een megatransitie. De samenleving staat voor de vraag: welk platteland willen we? Ik ben ervan overtuigd dat het platteland de stad nodig heeft. En dat de stad niet zonder platteland kan. Ik geloof in het maken van verbindingen.'

Melkpoeder

Dijkgraaf en Geurts herkennen zich in dat beeld. Geurts: 'De voedselveiligheid in Nederland is de hoogste ter wereld. In China vechten ze om Nederlands melkpoeder. En wat doet de Nederlandse overheid? Ze verhoogt de tarieven van de NVWA nog maar een keer. Het wordt van kwaad tot erger.'

Dijkgraaf wil een nieuw verdienmodel. 'Door een opeenstapeling van regelgeving nemen kosten toe. Tegelijkertijd functioneert de markt niet goed. Daardoor dalen de marges voor boeren en tuinders. Die kunnen vervolgens kiezen uit twee alternatieven: stoppen of schaalvergroting. Dat kan zo niet doorgaan.'

Leenders gaf aan dat de samenleving 'niet zonder boeren kan en wil'. Hij ziet een veerkrachtige sector, die werkt aan transitie. 'Ik was onlangs in Zundert, waar jonge boomkwekers innovatieve manieren van mechanische onkruidbestrijding ontwikkelen. Een antwoord op de steeds stringentere regelgeving voor gewasbescherming. Maar wat blijkt: ze hebben geen toegang tot innovatiesubsidies. Dáár wil ik me voor inzetten.'

Van elkaar verwijderd

Dijkgraaf stalt dat landbouw en samenleving steeds verder van elkaar verwijderd raken. 'Het begrip voor de sector verdwijnt.' Met Geurts pleitte hij voor meer boerenverstand. Bij politici, maar ook bij de overheid. 'Niemand weet hoe hij dieren beter kan verzorgen dan een veehouder. Van boerenkennis moet veel meer gebruik worden gemaakt.'

De discussie over kalf en koe is volgens Geurts illustratief. De komst van boerinnen naar Den Haag laat ook zien dat onrealistische beleidsvoornemens snel van tafel kunnen gaan. Huijbers: 'Boeren zijn geen onderdeel van het probleem, maar onderdeel van de oplossing.'