KTC Zegveld wil als knelgeval onderzoek blijven doen

'We hebben in 2014 de coöperatie KTC Zegveld opgericht en de proefboerderij overgenomen. Niet om winst te maken, maar om onderzoek te doen in de veenweiden naar bijvoorbeeld bodemdaling, waterkwaliteit, bemesting, reductie van ammoniakuitstoot en weidegang. Dat is onze core-business. We pakken de handschoen op als het om maatschappelijke opgaven gaat', legt bestuurder Barend Meerkerk van KTC Zegveld uit.

'Voor dit onderzoek hebben we een veestapel nodig van 140 volwassen melkkoeien die jaarlijkse gemiddeld 8.000 liter melk per koe geven. Als je kijkt naar de prijzen die nu voor fosfaatrechten circuleren, zou dat op ongeveer een kostenpost van 150.000 euro betekenen. Dat bedrag zouden we veel liever willen besteden aan onderzoek om tot een duurzame melkveehouderij te komen in het veenweidegebied.'

Veestapel

Coöperatie KTC Zegveld is begin 2014 opgericht nadat Wageningen UR had besloten de voormalige proefboerderij te sluiten. De coöperatie van zestig boeren en particulieren nam vervolgens het melkveebedrijf over. De verkoop van het melkquotum en de veestapel had toen al plaatsgevonden.

De hoge kosten van vee en melkquotum zijn destijds de reden geweest de bedrijfsvoering pas eind 2014 weer op te starten, waarbij vanaf januari 2015 daadwerkelijk is gestart met de uitvoering van experimenten en het melken van melkkoeien. Vanwege onder andere diergezondheids en -welzijnredenen en de destijds bekende regelgeving besloot het KTC-bestuur de melkproductie geleidelijk op te starten door het aankopen van jongvee.

'In 2015 zijn we gestart met een grote groep vaarzen, die minder melk geven dan volwassen koeien. Dat scheelde kosten waarbij we in 2015 al een goede exploitatie konden realiseren en zwarte cijfers konden schrijven', aldus Meerkerk. 'We kunnen nu dan ook flink wat fosfaatrechten tekort. Vandaar onze verzoek om als knelgeval aangemerkt te worden.'

Maatschappelijke opgave

Het bestuur van het KTC Zegveld heeft onlangs de Tweede Kamer benaderd over haar bijzondere positie en de 'spagaat' waarin zij verkeert. De SGP heeft hierop vragen gesteld aan staatssecretaris Martijn van Dam. Ook heeft het KTC-bestuur een oplossing aangedragen.

'We denken aan een knelgevallenregeling die gericht is op het creëren van een oplossing voor bedrijven waar de bedrijfsvoering ook een bijdrage levert aan maatschappelijke doelstellingen van verduurzaming', aldus Meerkerk. 'Er moet in beeld gebracht worden welke bedrijven zich bezig houden met een maatschappelijke opgave. Hetzelfde moet gebeuren met melkveebedrijven die in een transitie zitten van controlemodel naar een adaptief model.'

Natuurboerderij

Als voorbeeld noemt Meerkerk het bedrijf van de familie De Goeij, dat is omgeschakeld naar biologisch. Ook beheert dit bedrijf 200 hectare natuur voor het Nationaal Natuur Netwerk (voorheen EHS) bij de Reeuwijkse Plassen. Om het bedrijf exploitabel te maken voor het natuurbeheer, heeft De Goeij circa 200 melkkoeien nodig. 'Ook zij dreigt nu knel te komen zitten, omdat de veestapel op 2 juli 2015 nog niet op sterkte was', aldus Meerkerk.

Het KTC-bestuur wil dat dit soort bedrijven als specifieke type knelgeval te omschrijven is, omdat het een adaptief bedrijfstype is of een collectief gericht op onderzoek naar maatschappelijke vraagstukken die van belang zijn voor de melkveehouderij.

'Er zou dan ook aan gedacht kunnen worden om bedrijven die al vóór 2 juli 2015 begonnen waren met de transitie of de opstart naar een adaptief bedrijfsmodel zoveel fosfaatrechten te geven dat het oorspronkelijke bedrijfsplan daarmee gerealiseerd kan worden', aldus Meerkerk. 'Ze dienen tenslotte een maatschappelijk doel.'