Lage prijzen domineren agrarische markten

De vooruitzichten op de wereldmarkt van landbouwproducten worden geschetst door Wageningen Economic Research (voorheen LEI) in een bijdrage aan de jaarlijkse publicatie van de organisatie voor economische samenwerking en de Wereldvoedselorganisatie van de VN (OECD-FAO).

De Agricultural Outlook van de OECD-FAO biedt een vooruitblik op de wereldmarkt van landbouwproducten voor jaren 2016-2025. Daarbij wordt rekening gehouden met ontwikkelingen in landbouw-, handels-, en energiebeleid en macro-economie.

Ruime voorraden

Wat opvalt wanneer de recentste OECD Agricultural Outlook wordt vergeleken met die van een jaar eerder is dat de verwachte prijzen naar beneden zijn bijgesteld. Terwijl 2014 een uitzonderlijk goed land-bouwjaar was - met hoge opbrengsten en goede prijzen - leidde de combinatie van een nog steeds zwakke macro-economische groei met ruime voorraden in 2015 tot lage prijzen voor landbouwproducten. Ook in 2016 is dit nog medebepalend voor het beeld.

De prijs van tarwe daalde bijvoorbeeld tot het laagste niveau sinds de crisis van 2009. Na de recordoogsten in 2014 kromp de productie van landbouwgewassen in 2015, met de groeiende productie van soja als uitzondering. De Europese landbouw staat sterk onder invloed van de ontwikkelingen op de wereldmarkt. De prijsontwikkelingen op de wereldmarkt werken door op de Nederlandse, sterk exportgerichte, markt.

Akkerbouw

De graanprijs lijkt zich de komende jaren rond een niveau van circa 17,80 euro/100 kg te gaan ontwikkelen. Dat is beter dan het gemiddelde van de afgelopen tien jaar (gemiddeld 8 procent hoger). De graanproductie zal daardoor niet veel veranderen en zich redelijk stabiel ontwikkelen. De Akkerbouwers zullen hun inkomen vooral met andere gewassen (aardappels en suikerbieten) proberen te verdienen.

De prijzen voor granen en soja zullen in 2016 nog wat dalen ten opzichte van het afgelopen jaar. Dat is ongunstig voor de akkerbouw, maar zal de voerkosten dit jaar nog laag houden. Dat is gunstig voor de kostenontwikkeling in de dierlijke sectoren. Na 2016 moet rekening worden gehouden met enige stijging van de sojaprijs en een opwaartse druk op de voerkosten.

Vleesvee

Voor de varkenshouderij wordt de komende vijf jaar in de EU een kleine prijstoename verwacht (+5 procent). Voor rundvlees wordt ten opzichte van 2014 een prijsdaling verwacht. Voor Nederland geldt dat vanaf 2018 de fosfaatregulering tot een tijdelijke toename van het aantal slachtingen zal leiden en dus tot extra rundvleesproductie. Dit heeft negatieve gevolgen voor de prijsvorming.

De prijs voor rundvlees ligt, ondanks de verwachte daling, de komende vijf jaar toch gemiddeld 10 procent hoger dan het langjarig gemiddelde. De pluimveevleessector moet rekening houden met lagere prijzen en meer concurrentie door productiegroei elders in de wereld. Ook die prijsvorming wordt sterk bepaald door internationale ontwikkelingen.

Melkprijs

De komende jaren zal de melkprijs naar verwachting stijgen en gemiddeld 4 procent hoger uitkomen dan in 2015. Met andere woorden: richting de grens van 30 cent per liter. Echter, dit herstel gaat traag en 2017 en 2018 lijken nog moeilijke jaren te worden voor de Nederlandse melkveesector.

De melkproductie wordt onder druk van de lage melkprijs afgeremd. De implementatie van de mestwetgeving leidt tot een nog grotere rem op de productie. De verwachting is dat ondanks deze restricties de melkproductie de komende 10 jaar toch nog een beperkte groei zal laten zien.

Onzekerheden

Toekomstprojecties, waarin gerekend wordt met 'normale' omstandigheden, zijn altijd omgeven door onzekerheden en dat geldt ook voor het beeld dat hierboven is neergezet, schrijven de opstellers van het rapport. De landbouw is heel gevoelig voor weersomstandigheden, ziekten en plagen.

De instabiliteit in het klimaat heeft zeker zijn neerslag op de prijsbewegingen en maakt elk jaar weer anders dan werd gedacht. Bovendien zijn er indirect nog steeds de wisselkoers en overheidsinvloed die zich niet altijd goed laten inschatten.