Sociale omslag nodig voor true pricing

De theorie achter true pricing inspireert de biologische sector. Afgelopen jaar werd het systeem van het doorrekenen van de werkelijke kosten voor landbouwproducten in een consumentenprijs prominent onder de aandacht gebracht op de Bio-beurs in Zwolle. Bionext hield als vervolg daarop deze week in Driebergen een netwerkevent rond hetzelfde thema.

Onderzoeker Raymond Schrijver van Wageningen Environmental Research gaf tijdens het event uitleg over het begrip true pricing en vertelde wat erbij komt kijken om een dergelijk systeem in te voeren. Vertegenwoordigers uit de biologische keten reageerden vervolgens op dit verhaal en gaven hun mening over de te nemen stappen.

Productprijs integreren

True pricing draait om het integreren in de productprijs van externaliteiten. Dit zijn externe kosten of schades die derden betalen en waarvoor in de productprijs geen compensatie is berekend. Voor de landbouw betekent het vaak dat de overheid ofwel de belastingbetaler wordt opgezadeld met extra kosten voor bijvoorbeeld volksgezondheid en milieuverontreiniging.

Voor het invoeren van true pricing is volgens Schrijver een sociale omslag noodzakelijk. 'Op een markt met kleine marges is het lastig om als eerste te beginnen met het doorrekenen van extra kosten. Dat kan alleen in kleine stappen en met een goed verhaal. Een nichemarkt biedt wat dat betreft meer mogelijkheden voor de individuele producent.'

Rol van overheid

Het principe van gelijke regels voor iedereen zou de invoering van true pricing kunnen versnellen, stelt Schrijver. 'Producenten kunnen daarvoor afspraken maken in de keten of de maatschappelijke en sociale acceptatie zoeken bij de consument.' Van de overheid verwacht de onderzoeker geen regulerende rol. 'Die vindt vooral dat de markt zijn werk moet doen.'

Michaël Wilde van biologische handelsorganisatie Eosta heeft andere ervaringen met de overheid. 'Wij communiceren met de klant wat de werkelijke productiekosten zijn van biologische groenten en fruit en laten het verschil zien met gangbaar. De conclusie is altijd weer dat biologisch niet te duur is, maar gangbaar juist veel te goedkoop. Al drie ministeries tonen interesse in de manier waarop wij de werkelijke kosten doorberekenen.'

Banken

Banken zouden volgens Michiel Wagener van Triodos Bank meer oog moeten hebben voor de maatschappelijke impact van de investeringen die zij financieren. 'Veel banken kijken alleen naar rendement en risico. In het kader van true pricing zou het goed zijn om ook de effecten op het milieu en de samenleving mee te nemen in de beoordeling van financieringsaanvragen.'

Biologisch ondernemer, docent en filosoof Jan Huijgen pleit voor een maatschappelijke coalitie rondom voedselvraagstukken. 'Het draait om meer solidariteit tussen burgers en boeren. De basis is een systeem met eerlijke prijzen en meer aandacht voor voedselintegriteit en maatschappelijke aspecten als dierenwelzijn, volksgezondheid en biodiversiteit.' De voormannen Bert van Ruitenbeek van stichting Demeter en Bavo van den Idsert van Bionext steunen Huijgen in zijn pleidooi. 'We roepen op tot een voedselbeweging die zorgt dat de vervuiler zelf betaalt voor de vervuiling die hij veroorzaakt', aldus Van den Idsert.