Radarsatelliet brengt bodemvocht in beeld

Met gangbare satellieten is het al mogelijk om het vochtgehalte van de bodem te monitoren. Maar de techniek is gebrekkig en afhankelijk van het tijdstip van de dag en van de mate van bewolking. Gangbare satellieten kunnen bijvoorbeeld niet door wolken heen kijken.

Radarsatellieten kunnen wel continu goede informatie leveren. Sinds twee jaar is de Europese Sentinel-1 radarsatelliet ook voor Nederland beschikbaar voor zulke toepassingen. De radarbeelden zijn vrij beschikbaar.

Praktijkrijp

Universiteit Twente en Wageningen Universiteit willen die toepassing nu praktijkrijp maken voor boeren, waterschappen en andere gebruikers. Geert Hermans van ZLTO is bij het project betrokken als deelnemer in de adviesgroep van het onderzoek.

De onderzoekers zijn dit jaar begonnen met metingen. Dat gebeurt ook in 2017. In 2018 zijn de resultaten bekend. Voor die tijd zullen er al tussentijdse resultaten naar buiten komen, vertelt projectleider Rogier van der Velde van de Universiteit Twente.

Drie punten

Het onderzoek van beide universiteiten spitst zich toe op drie punten. Ten eerste vindt finetuning plaats van de relatie tussen de satellietbeelden en de daadwerkelijke hoeveelheid vocht in de bovenste bodemlaag. Ten tweede is er onderzoek naar de relatie tussen de hoeveelheid bodemvocht in die bovenlaag en de draagkracht van de bodem én tussen de hoeveelheid bodemvocht en de vochtbeschikbaarheid voor gewassen. Want een teler doet nog niet zoveel met alleen informatie over de vochthoeveelheid in de bovenste 5 centimeter van zijn grond. Wageningen Universiteit is betrokken bij dit deel van het onderzoek.

Het derde deelonderzoek heeft als doel om in beeld te brengen hoe de informatie te gebruiken is voor een beter waterbeheer door waterschappen. Is die informatie bijvoorbeeld betrouwbaar genoeg om stuwen omhoog of omlaag te zetten? Waterschappen maken nu al voor diverse werkzaamheden gebruik van verdampingscijfers die satellieten waarnemen.

Vier gebieden

Het onderzoek vindt plaats in vier gebieden in Nederland, met verschillende grondsoorten. In Brabant is dat op zandgrond, in het stroomgebied van de Raam. Daarnaast zijn de onderzoekers aan de slag op veengrond in Zegveld, op de grens van Zuid-Holland en Utrecht, op klei in Flevoland en op zanderige en leemachtige grond in Twente.

ZLTO is een van de financiers van het onderzoek, samen met andere partijen. De Stichting Toegepaste Wetenschappen is de hoofdfinancier. Daarnaast dragen adviesbureau's, waterschappen en andere overheden financieel bij.