Samenwerken beter dan eisen van retailers

Hoe moet het verder met de vergroening van gewasbeschermingsmiddelen in tuinbouw, en wat zijn de juiste en haalbare routes daarbij? Denk aan nieuwe marktconcepten voor groen geteelde producten, versnelde toelating van laag-risico middelen, of het meetbaar maken van plantweerbaarheid?

Met deze vragen gingen diverse partijen met elkaar in gesprek tijdens het regionale debat van de Koninklijke Nederlandse Plantenziektekundige Vereniging (KNPV) over groene gewasbeschermingsmiddelen in de tuinbouw.

Het debat, op 9 november bij Koppert Biological Systems in Berkel en Rodenrijs, was het derde uit een reeks die de jubilerende KNPV deze winter organiseert. Doel was de onderlinge samenwerking in de gouden driehoek van bedrijfsleven, onderzoek en overheid te versterken.

Vertegenwoordigers uit glastuinbouw, overheid, toeleveranciers, onderzoek en ketenpartijen reageerden via pitches op de stelling 'Middeleneisen van retailers zijn een zegen voor groene gewasbescherming, zeker als ze onderdeel worden van nieuwe product- en marktconcepten'.

Retail afwezig

Tijdens de pitches bleek dat de aanwezigheid van de retailsector node werd gemist. Bij deze partij ligt juist de sleutel voor een andere verdeling van de opbrengst van voedsel en waardecreatie van agrarische producten.
Tuinders en boeren moeten eerst geld verdienen om te kunnen investeren in vergroening. Een fundamentele oplossing kost tijd, maar een tuinder heeft voor acute problemen nog steeds directe oplossingen nodig. Daarover waren de meeste aanwezigen het eens.

Het merendeel van de pitchers noemt de extra middeleneisen van supermarkten ongewenst. 'Eisen opleggen vanuit supermarktketens is het paard achter de wagen spannen', zei teler Nic van Roosmalen van tomatenkwekerij Agro Care. 'Wij gaan zo goed mogelijk om met de omgeving, met biologische bedrijfsvoering als basis. Maar als er iets fout gaat is er een escape nodig. Bovendien, groene middelen opbouwen, dat kost tijd.'

Hoezo een zegen?

Maritza van Assen, directeur van Nefyto, veegde de vloer aan met de stelling. 'Hoezo een zegen? Hoe kun je middelen in de ban doen die wettelijk zijn toegelaten na lange procedures en dankzij veel voorschriften en begeleiding veilig gebruikt kunnen worden?'

Die extra middeleneisen worden retailers opgedrongen door maatschappelijke organisaties, stelde ze. 'Het gaat om eisen waar retailers meestal geen moer verstand van hebben. Ze schuiven die het liefst door in de keten, om reputatieschade te ontlopen. Zonder een ruime gereedschapskist kan een teler niet goed experimenteren en innoveren in vergroening.'

Toelatingsbeleid

Ook Willem Ravensberg van Koppert Biological Systems vond dat anti-campagnes niet helpen om meer groene middelen op de markt te krijgen. Volgens hem zit de crux bij een beter toelatingsprocedure. Hij kreeg de nodige bijval.

'Er liggen al groene alternatieven klaar, waaronder micro-organismen', zei Ravensberg. 'Maar we moeten ze beschikbaar maken voor de agrariër. Dat vraagt steun van alle betrokkenen, ook van de overheid.'
Voor de inzet van micro-organismen is nog schroom, volgens Ravensberg. 'Dat is niet nodig. Momenteel is de bureaucratie te groot, waardoor de overheid vergroening blokkeert.'

Suzanne Sütterling van het ministerie van Economische Zaken antwoordde dat er regelgeving rond biostimulantia aankomt. Verder stelde ze dat de overheid zich niet bemoeit met extra eisen door retailers. 'Het zijn bovenwettelijke eisen, dat is een zaak van de markt, niet van de overheid.'

Op het verzoek om een soepeler toelatingsbeleid bij bepaalde groene middelen antwoordde ze: 'De overheid gaat niet voor één belang aan de slag. We houden met veel belangen rekening in ons beleid. Dat kost tijd. Voedselveiligheid moet goed geborgd zijn.'

Prikkels

Michiel van Geelen, campagneleider Landbouw en voedsel van Greenpeace, was het op dit punt niet met de anderen eens. 'Er zijn prikkels nodig, zoals veranderingen door vragen uit de markt. Op termijn geeft het ook voor de teler zakelijke voordelen.'

Dat Jumbo nu louter groenten en fruit van Milieukeur wil verkopen, is een kleine stap, gaf Van Geelen aan. 'Maar het is goed dat een grotere groep een kleine stap zet.'

Helma Verberkt, specialist gewasbescherming van LTO Glaskracht Nederland, riep tot op tot meer positieve communicatie rond vergroening. 'Maak een lijst met groene maatregelen', stelde ze voor. 'Naast middelen zijn dat preventieve maatregelen en vormen van bedrijfshygiëne. Treed daar als keten mee naar buiten. Dat is uiteindelijk veel positiever dan het afstrepen van middelen op een zwarte lijst.'