Koers op natuurinclusieve landbouw

Laat ik direct maar helder zijn: natuurinclusieve landbouw is wat mij betreft de richting waarin de Nederlandse landbouw zich moet ontwikkelen. Maar wat is die natuurinclusieve landbouw nu precies? Daarover zal ik u mijn idee geven, maar eerst even waarom we toe zijn aan een nieuwe koers voor de landbouw.

Al vijftien of misschien zelfs wel twintig jaar gaan de discussies in de landbouw niet meer over de prestaties die we leveren, maar vooral over de 'overlast' die we veroorzaken.

Landschapspijn

Dat is ooit begonnen met zure regen en tegenwoordig hebben we het over fosfaatoverschotten en landschapspijn. In de tussentijd zijn onderwerpen als ammoniak, gewasbeschermingsmiddelen, fijnstof, antibiotica, megastallen, stankoverlast, nitraat en biodiversiteit de revue gepasseerd.

Steeds hebben we dit als afzonderlijke, tijdelijke problemen gezien en getracht op te lossen. Maar als je er nu eens objectief naar kijkt, moet je volgens mij tot de conclusie komen dat al deze problemen te maken hebben met de manier waarop de landbouw zich de laatste zeventig jaar heeft ontwikkeld.

Vraag naar voedsel

Die ontwikkeling was en is gebaseerd op de maatschappelijke vraag naar voldoende voedsel, van goede kwaliteit, tegen een lage prijs. Deze maatschappelijke opdracht hebben we als landbouw perfect uitgevoerd. Nergens ter wereld vind je zo veel voedsel van uitstekende kwaliteit en tegen de laagste prijs als hier in Nederland.

Ondanks deze prestatie, waar we als boeren trots op mogen zijn, krijgen we steeds meer kritiek op onze manier van produceren. Ik denk dat die kritiek terecht is, want onze productiewijze brengt ook veel nadelen met zich mee. We hebben een structureel mineralenoverschot, de biodiversiteit holt achteruit en de maatschappij vindt dat we het landschap vernielen. De problemen die ik eerder noemde, zijn geen incidenten maar symptomen van een ontwikkeling of een systeem, dat op zijn einde loopt.

Verbluffende resultaten

Zeventig jaar lang hebben we ingezet op specialisatie, schaalvergroting en intensivering, met verbluffende resultaten als je kijkt naar productie en kwaliteit, maar ook negatieve effecten op milieu, biodiversiteit en onze sociale omgeving. We kunnen niet nog zeventig jaar doorgaan met deze ontwikkeling. We moeten kijken naar hoe we onze landbouw echt duurzaam maken. Dat vraagt een keuze voor een andere koers en die koers noem ik: natuurinclusieve landbouw.

We moeten op zoek naar een landbouw die het milieu niet meer belast, die de biodiversiteit herstelt, met als resultaat dat onze omgeving weer trots op ons is. Dat is niet te realiseren binnen vijf jaar. Daarom is het beter om te spreken over een ontwikkelrichting van de landbouw.

Gidsland

Als we die nieuwe koers net zo gedreven en net zo innovatief inzetten als we in de afgelopen zeventig jaar hebben gedaan, dan weet ik zeker dat we als Nederland gidsland kunnen blijven voor de landbouwontwikkeling in de wereld.

Natuurinclusieve landbouw heeft dus niet een duidelijk eindplaatje waar je aan moet voldoen. Het is een ontwikkeling waarin iedere ondernemer zijn eigen afwegingen en keuzes moet maken, maar zich bij iedere keuze moet afvragen: wat betekent deze keuze voor het milieu, voor de biodiversiteit en voor mijn sociale omgeving?

Alex Datemavoorzitter BoerenNatuur.nl