Vaste mest laat vergister Hardenberg goed draaien

Meer dan vijf jaar geleden vroeg veehouder Frits Lammers een vergunning aan voor de installatie op een stuk van zijn grond net ten zuiden van de bebouwde kom van Hardenberg. Daar bouwde Lammers samen met Biogas Plus een innovatieve regiovergister.

In september werd de installatie opgestart. Een maand later draaide hij vollast. 'Tot nu toe naar volle tevredenheid', zegt Seine Roelofs, directeur van Biogas Plus, leverancier van de biovergister.

De vergister kreeg 1,2 miljoen euro subsidie vanuit het programma voor Topconsortia voor Kennis & Innovatie, een programma van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). De vergister draait nu voor 80 tot 85 procent op mest en voor de rest op cosubstraten. Mogelijk dat in de toekomst de verhouding naar 95 procent mest gaat, waarmee de installatie effectief een monovergister wordt.

In vergelijking met andere vergisters gaat er in deze installatie relatief veel steekvaste mest, de grootste bron van fosfaten. 'Elke dag verwerken wij een vrachtwagen dikke fractie', zegt Roelofs. 'Elke vracht mengen we op met twee vrachten drijfmest. Zonodig met wat digestaat uit de vergister. Het is voor het eerst dat een vergister zoveel dikke fractie verwerkt.'

Distribiteurs halen mest

De mest wordt door distributeurs Oude Lenferink, Jan Bakker en Hulter bij zo'n dertig boeren, voornamelijk varkenshouders, opgehaald en afgeleverd in Hardenberg. Roelofs: 'Dat moet je niet zelf met individuele boeren willen regelen, dat is zo'n administratie.'

Ook voor het afvoeren van het digistaat in een dunne en een dikke fractie worden de handelaren weer ingeschakeld. 'In het oosten van Nederland zijn nog maar heel weinig grotere mestverwerkers. Agro-Energie Hardenberg is daarom van belang voor de veehouders in de regio.'

De dunne fractie digistaat is fosfaatarm en wordt uitgereden op akkers. De gehygiëniseerde dikke fractie gaat naar het buitenland, vooral naar Oost-Duitsland en Polen. Overigens is de export sinds 1 maart minder aantrekkelijk, omdat distributeurs verplicht zijn een speciale gps-module op het chassis te monteren. Distributeur Jan Scherff uit Friesland trok hierover onlangs aan de bel. Ook Seine Roelofs heeft zijn twijfels bij de maatregel.

Transport te duur

'Het scheelt zo'n 10 euro per ton mest omdat vrachtwagens nu veelal leeg retour komen uit Oost-Duitsland. Deze extra kosten zijn eigenlijk niet meer te betalen voor de veehouders. De Nederlandse regelgeving maakt de mestexport wel heel erg moeilijk. Mest wordt behandeld als afval, terwijl het een schitterend product is voor de afnemers in het buitenland', vindt Roelofs.

De vergister van Agro-Energie is niet alleen een mestverwerker, maar levert ook elektriciteit voor zo'n 2.000 huishoudens. Om aan die hoeveelheid elektriciteit te komen, is cosubstraat onontbeerlijk.

Roelofs: 'In drijfmest zit 8 procent droge stof en dat levert maar 25 kuub biogas per ton product, maar graanresten hebben wel 80 procent droge stof en daarmee kan je per ton product wel 450 kuub biogas krijgen. Die toevoegingen heb je nodig om ruim 1,2 megawatt vermogen te halen en 1.200 kilowatt per uur elektriciteit te produceren.'

Continue productie

Om de warmte-krachtkoppelinginstallatie (WKK) altijd maximaal te laten draaien, is het nodig dat er te allen tijde voldoende biogas wordt geproduceerd, niet te veel en niet te weinig. Dat regelt een een koord met een gewicht aan het onderste van de twee gasdaken op de vergistingssilo.

De hoogte van het gewicht geeft aan hoeveel gas er is. Als de gasdakvulling onder een bepaald niveau komt, bepaalt de computer dat er wat meer voeding in de vergisters moet, net zolang tot de gewenste gasdakvulling weer is gehaald.

Op dezelfde manier, maar dan omgekeerd, wordt voorkomen dat er te veel voeding in de vergisters zit. 'Met ons mengsel aan dikke mest, drijfmest en cosubstraten is de voeding van de vergisters gemakkelijk te sturen', zegt Roelofs.

Methaanpercentage

De cosubstraten worden vanuit de opslagen in een mengring gepompt en de vaste coproducten worden door een luik hieraan toegevoegd. In deze mengring worden de producten drie à vier dagen gehydrolyseerd, waarbij aerobe bacteriën de boel al enigszins afbreken, een soort voorvertering.

In de tweede mengtank voor de steekvaste en vloeibare mest vindt ook een hydrolyseronde plaats. Hierdoor kan in de vergister gemakkelijk gevoed worden en kan ook het percentage methaan bijgestuurd.

'We zitten nu op ruim 60 procent methaan', zegt Roelofs. 'Het omhoog krikken van het methaanpercentage is belangrijk, omdat we het biogas daarmee in de toekomst om kunnen zetten naar groengas, dat een methaanpercentage van 90 procent heeft, net zoals het Nederlandse aardgas. Die groengasproductie vindt nu niet plaats, maar als het opportuun is om dit wél te doen, dan is het goed om te weten dat de vergister het kan.'

Tijdo van der Zee