Nieuwe streekproductenwinkel in Koewacht

Bijna alles draait tegenwoordig om asperges op het bedrijf van Tom en Moniek de Letter in Koewacht. Zijn vader had akkerbouw en varkens en verkocht aardappelen en eieren aan restaurants en groentezaken. In 2001 gingen de eerste asperges de grond in. 'Eerst een halve hectare', vertelt Moniek de Letter.

Uitgangspunt was om alleen te telen wat de jonge ondernemers zelf konden verkopen. De verkoop groeide gestaag. In 2008 verbouwden ze de garage tot verwerkingsruimte en winkel. Dat moest ook wel, want inmiddels was het areaal asperges gegroeid tot 4 hectare. Klanten konden daar ook terecht voor eigen geteelde aardappelen, eieren en aardbeien.

Groei

Het areaal groeide door. Alles verwerken en verkopen in de omgebouwde garage ging langzamerhand niet meer. In 2014 namen de jonge ondernemers het bedrijf over. Zodra de bank wilde meewerken, wilden ze een grote stap zetten in de ontwikkeling van hun bedrijf. Het areaal groeide verder naar 8 hectare asperges. Daar lag de focus. In de andere takken waren minder groeimogelijkheden. Uitbreiding in varkens was onmogelijk en groei in de akkerbouw zou enorme investeringen vergen.

Vorig jaar gaf de bank groen licht voor een ambitieus plan: sloop van de varkensstallen en de bouw van een loods met een verwerkingsruimte, een winkel waar jaarrond eigen producten en producten van collega's te koop zijn en met huisvesting voor de seizoenmedewerkers op de bovenverdieping.
'Dit was altijd al onze bedoeling', zegt Tom de Letter. 'Maar we hadden de bank nodig', vervolgt zijn vrouw. In het begin waren de plannen iets kleinschaliger, maar met de groeiende vraag groeide ook de ambitie.

Excursies

Die groei zat niet alleen in de teelt en de verkoop, maar ook in dingen daaromheen. 'We doen overal aan mee', vertelt de onderneemster. Bijvoorbeeld aan het geven van excursies. Voor dit nieuwe aspergeseizoen staan al acht bussen vol bezoekers gepland, via een mosselrestaurant uit Philippine dat in de aspergetijd net een dip kent omdat het mosselseizoen voorbij is.

De bezoekers komen eerst per bus naar het aspergebedrijf voor een asperge-excursie. Vervolgens gaan ze asperges van De Letter eten in het mosselrestaurant.

Aspergerondleidingen

Daar blijft het niet bij. Ook via de VVV kunnen mensen voortaan aspergerondleidingen boeken. Bovendien is het ondernemende echtpaar in overleg met een cateraar om mensen aan de rand van een aspergeperceel gerechten te serveren met asperges. Het is nog niet zeker, maar het laatste weekend van april is daar al voor geprikt.

Het stel vindt het leuk om excursies te geven. 'Mensen vinden het interessant. Ze vragen veel. Je kunt uitleggen dat een asperge niet goedkoop is, omdat je die wel vijf keer in je hand hebt gehad, voordat die op je bord ligt', zegt Moniek de Letter.

Belgen

De excursies voor het mosselrestaurant zijn gratis. De inkomsten komen uit de verkoop van de asperges aan het restaurant en uit de verkoop van asperges aan de excursiegasten in de winkel. De meeste bezoekers zijn Belgen. 'Die kopen altijd wat in de winkel', is de ervaring van de onderneemster.

De groei van de afzet maakte ook groei van de teelt mogelijk. Van de 30 hectare eigen akkerbouwgrond is de helft licht genoeg voor aspergeteelt. Daarom huurt het echtpaar land bij collega's. Maar niet alle collega's staan te springen voor een huurperiode van zo'n tien jaar. Zo lang produceert het gewas.

Polen

Rond Pasen is de start van het aspergeseizoen. Dan komen de Poolse medewerkers om de asperges te steken. Elk jaar dezelfde. Bij warm weer, als er veel asperges tegelijk goed zijn, komen er uitzendkrachten bij. Tijdens de aspergeoogst gaat het werk zeven dagen in de week door, ook het verwerken en de winkel. In het begin lag op zondag alles stil, maar dat had nadelen, legt Tom de Letter uit. 'Dan had je op zaterdag stress om alles af te krijgen en maandag stress om alles bij te werken. Bovendien verveelden de Polen zich 's zondags.'

De Zeeuws-Vlamingen zijn zuinig op hun Poolse medewerkers. 'Ze komen hier netjes te zitten in de nieuwe huisvesting boven de winkel', zegt Moniek de Letter. 'Je moet goed voor hen zorgen, als je wilt dat ze terugkomen.'

Open dag

Vandaag, zaterdag 8 april, is de open dag van de nieuwe winkel, verwerkingsruimte en huisvesting.