'Bodem gaat niet alles zelf doen'

Er zit verschil in de ecologie van pathogenen, schimmels en bacteriën, doceert Termorshuizen. 'De meeste zijn inactief en rusten, totdat er een aardappel of een andere plant langskomt. De meeste zijn nauwelijks met een gezonde grond te beheersen.'

Bij een gezonde bodem denkt de onderzoeker aan een goede structuur, vochtvoorziening, nutriëntenbalans en organische stof. Die aspecten zorgen voor goede groeiomstandigheden van een gewas. 'Maar problemen met ziekten en plagen verdampen niet met een gezonde bodem.'

Pathogenen

Volgens Termorshuizen kan er bij aanwezigheid van pathogenen toch sprake zijn van een gezonde grond. 'Bij ziektewerendheid wordt een gewas niet ziek ondanks de aanwezigheid van pathogenen. Maar er is niet één formule tegen alle pathogenen. Onderdrukken van pathogenen kan door bodemweerbaarheid en/of weerbare planten.'

De bodemweerbaarheid is te verhogen met compost, maar dat geeft in de praktijk niet direct een gezondere bodem. 'In een goede bodem zitten per gram grond ongeveer 1 kilometer aan schimmeldraden en zo'n 1 miljard bacteriën. Als je dat wijzigt in de helft, gaat het nog steeds om grote hoeveelheden.'

Biostimulatoren

De bodem weerbaarder maken kan volgens fabrikanten met biostimulatoren, producten die een hoge concentratie micro-organismen bevatten die van nature in de bodem voorkomen. De onderzoeker heeft de nodige twijfels. 'De claims van biostimulatoren zijn vaak hoog, terwijl de werkzaamheid niet officieel is getest. Er zit veel kaf tussen het koren.'

Termorshuizen noemt een product dat bacteriële populaties op een laag niveau houdt om geen schade aan gewassen te veroorzaken. Op de site kunnen telers de aanwezige bodemziekten invullen. 'De uitkomst is vaak dat je bij het product uitkomt. Daar ben ik sceptisch over. Negeer het niet, maar wantrouw het.'

Zelf testen

De onderzoeker adviseert telers zelf biostimulatoren te testen. 'Splits een perceel op in zes delen en behandel er drie. Zorg ervoor dat de persoon die de effecten moet waarnemen, niet weet welke velden zijn behandeld.'

Volgens Termorshuizen weten we nog te weinig van de bodem. 'We weten dat organische stof, bodemademhaling/bodemleven en regenwormen van belang zijn, maar we weten niet wat bij die aspecten het doel zou moeten zijn. Hoeveel regenwormen per vierkante meter is optimaal? Dat blijkt perceels- en bedrijfsgebonden te zijn.'

Pootgoedtelers

Vooral pootgoedtelers hebben het met de bodemgebonden ziekten moeilijk, omdat pootaardappelen schone producten moeten zijn. Zij kunnen problemen vooral voorkomen door schoon en netjes te werken in combinatie met een goede administratie.