'Als je ze loslaat, gaat het mis'

Bij Kwekerij Osdorp werken zo'n 280 mensen met uiteenlopende achtergronden, zoals verslaving, psychische problemen of dak- en thuisloosheid. Een andere grote groep wil lekker werken, maar heeft meer structuur nodig dan in een gewoon bedrijf. 'Ons doel is om de tachtig tot honderd cliënten die hier dagelijks zijn een leuke dag te geven. Wij bieden hen structuur en duidelijkheid. Productietargets hebben we niet', zegt Jeroen Rijpkema, zelf afkomstig uit de tuinbouw.

'Ik heb in een sociale werkplaats gewerkt, maar merkte dat het daar vooral gaat om wat mensen niet kunnen. Daarom heb ik samen met Jeroen Klaassen in 2009 een zorgbedrijf opgericht waar we ook groente kweken.'

De kwekerij beslaat drie hectare. Aubergines en tomaten bleken, na proeven met andere gewassen, het beste bij de doelgroep te passen. 'Deze groentes boden ook markttechnisch de beste kansen', zegt de ondernemer. 'Wij waren een van de eerste kwekerijen met een tomatenmix van verschillende soorten in een verpakking. Samen met onze klanten ontwikkelen we steeds nieuwe mixen.'

Idealisme

Rijpkema is vanaf het begin bezig om klanten aan de kwekerij te binden. 'Onze klanten hebben een onvoorwaardelijk commitment aan ons. Ons verhaal en idealisme spreekt hen aan. Maar we zijn ook een modern tuinbouwbedrijf en besteden veel tijd aan onze klanten. Ze hebben inspraak in alles wat we doen. Ieder jaar gaan we met hen op zoek naar nieuwe rassen en smaken in het Westland. We zetten dan de visie en de lijn voor het nieuwe jaar uit met de beste en meest bijzondere rassen.'

De afzet van de kwekerij gaat voor 95 procent naar grote klanten als Sligro, La Place, Vroegop Windig, cateraars en sterrenrestaurants. 'Dat is voor ons een grote uitdaging. Naast de cliënten hebben we een aantal Turkse en Poolse medewerkers in dienst om onze leververplichtingen na te kunnen komen.'

Eigen ketchup

De eigen ketchup, gazpacho, tomatensaus en gedroogde tomaten zijn ontwikkeld samen met cateraars, die ze als huismerk voeren. 'Een aantal supermarkten, zoals Spar en Deen, neemt ze nu ook bij ons af.' De kwekerij heeft een Global Gap- en een Milieukeur-certificaat. 'Natuurlijk zijn we ten opzichte van grote telers een klein bedrijf. Maar bij ons draait het om beleving en daar stoppen we veel tijd in.'

De Sligro houdt er bijvoorbeeld inspiratiemiddagen, waarbij chefkoks een rondleiding krijgen door de kwekerij en daarna een driegangenmenu koken. 'Ik vind het belangrijk dat we laten zien dat we een professionele organisatie zijn, waarin we allemaal met elkaar samenwerken.'

Veertien busjes

De cliënten zijn vijf dagen per week van 9 tot 3 uur aanwezig. Ze worden vervoerd met veertien busjes van en naar 165 opstappunten en krijgen tussen de middag een warme maaltijd.

'Zelfredzaamheid is voor het grootste deel van hen niet haalbaar. Als je ze loslaat gaat het mis', zegt Rijpkema. 'Daarom hebben we duidelijke regels. Cliënten mogen hier geen drugs of alcohol gebruiken, en daar maken we geen uitzondering in. Dat hebben de meesten ervoor over, omdat ze hier graag komen.'

Cliënten die na een tijdje afwezigheid weer op komen dagen, worden begroet met met 'goed dat je er weer bent'. 'We zijn ook een van de weinige zorgbedrijven die na een werkdag 8 euro aan de cliënten mogen uitkeren. Daar kan een alcoholverslaafde toch weer 24 blikjes bier van kopen.'

Kostenneutraal

De kwekerij is onderdeel van stichting Landzijde in Purmerend. 'We hebben hoge kosten, ook vanwege onze zestien professionele begeleiders. Maar we draaien nu bijna kostenneutraal. Klanten komen hier foto's en video's maken die ze vervolgens weer delen op social media. Ik vind dat de tuinbouwsector meer zou moeten investeren in projecten als de onze.'

Rijpkema zou de kwekerij graag uitbreiden met een restaurant en een kleine golffaciliteit. 'Dan kunnen we een combinatie van beleving bieden met golfen, een rondje door de kas en een driegangenmenu. Onze locatie, tegen Amsterdam aan, biedt daarvoor veel kansen.'