Stichting IJssellandschap bestaat 750 jaar

De geschiedenis van stichting IJssellandschap is opvallend. Als grootgrondbezitter komt de stichting niet voort uit een adellijke, rijke familie maar uit een zorgfunctie. IJssellandschap en haar rechtsvoorganger de Verenigde Gestichten ontstonden uit de gasthuizen van Deventer die gesticht werden in de middeleeuwen. Deze gasthuizen waren een soort hotel met zorgfunctie voor hulpbehoevenden en ouderen.

De 'kostkopers' konden in ruil voor geld of grond zorg ontvangen. Op deze manier groeide het grondbezit van de huidige stichting en groeide de maatschappelijke betekenis voor Deventer en omgeving.

Oudste document

Het oudste document over IJssellandschap dateert uit 1267. Sinds die tijd beheert en ontwikkelt de stichting land, landgoederen, boerderijen en huizen rond Deventer. Zij bezit 3.650 hectare, waarvan 2.500 hectare cultuurgrond die zij voor het overgrote deel verpacht. Op de gronden bevinden zich 65 erven en woningen: twee havezaten, 23 pachtboerderijen die in bedrijf zijn en 23 voormalige boerderijen.

'De relatie tussen stichting IJssellandschap en boeren is bijzonder', vertelt directeur-rentmeester Jaap Starkenburg van stichting IJssellandschap. 'Wij zijn afhankelijk in ons voortbestaan van pachters. Pacht is onze voornaamste bron van inkomsten. Daardoor kunnen we de regionale functie vervullen zoals dat nu het geval is. Tegelijkertijd bieden wij onze pachters zekerheid en willen we een betrouwbare partner zijn die bedrijfsontwikkeling ruimte geeft en waar nodig ondersteunt.'

Natuurderij Keizersrande

Stichting IJssellandschap is betrokken bij allerlei projecten, bijvoorbeeld bij de ontwikkeling van Natuurderij Keizersrande: een biologisch-dynamisch bedrijf op een terp in de uiterwaarden van de IJssel. Op dit moment werkt IJssellandschap onder andere samen met LTO Salland in een voorstel om ten noordoosten van Deventer een nieuwe invulling te geven aan het Linderveld.

'Wij vinden ondernemerschap erg belangrijk. Zelf zijn we ook gewoon een zakelijke partij. Goed ondernemerschap is duurzaam. Ons 750-jarig bestaan bewijst dat wij niet voor de snelle winst gaan, maar voor betrouwbaarheid en de lange duur. Wij zijn geen durfkapitalisten die vooral oog hebben voor de snelle winst', zegt Starkenburg.

Hoevepachter

Melkveehouder Gerjan Roetert uit Wesepe is een van de pachters van de stichting. Hij is een 'hoevepachter'. Dat houdt in dat hij grond en gebouwen pacht van IJssellandschap. Daarnaast heeft Roetert zelf ook grond en een ligboxenstal in eigendom.

Roetert komt van oorsprong uit Diepenveen, ongeveer 7 kilometer verderop. Daar wonen zijn ouders op het oorspronkelijke bedrijf. 'Wij liepen ertegenaan dat er weinig mogelijkheden waren om verder te groeien met het bedrijf. Dat stond de toekomstige ontwikkeling in de weg. Hierover kwam ik in gesprek met IJssellandschap.'

De Muggert

Als jonge boer kreeg Roetert het aanbod om zich te vestigen op de De Muggert in Wesepe. 'Op deze manier konden we een combibedrijf opbouwen: het melkvee staat in Wesepe, het jongvee bij mijn ouders in Diepenveen.'

Ook na die tijd waren er mogelijkheden om het melkveebedrijf verder te ontwikkelen. De nabijgelegen Abdij Sion in Diepenveen kwam leeg te staan, omdat de monniken het veel te grote Sion inwisselden voor een kleiner klooster op Schiermonnikoog. Ze verkochten zowel de abdij als het bijbehorende land.

Gezamenlijk bod

Vier boeren, stichting IJssellandschap en de initiatiefnemers van stichting Nieuw Sion hebben voor een nieuwe bestemming van de abdij een gezamenlijk bod gedaan. 'Het resultaat is dat de abdij weer gaat leven, IJssellandschap het bos en en een deel van de landerijen in beheer heeft en de vier agrarische bedrijven ruim 12 hectare per bedrijf meer kunnen gebruiken', vertelt Starkenburg.

'Alleen kun je niets, maar samen kun je alles', concludeert Roetert. 'We hadden hier een gezamenlijk belang', vertelt Starkenburg. 'Dat hebben we met de zes partijen goed uitgedacht en uitonderhandeld. Voor de boeren en voor ons is grond de basis.' Roetert ziet dat ook zo. 'Het is dé bepalende factor. Grond is een duurzame investering in mijn bedrijf en grondgebondenheid wordt steeds belangrijker.'

Band

De geschiedenis van IJssellandschap toont dat er altijd een sterke band is geweest met zowel stad als platteland. De Verenigde Gestichten hadden zowel een agrarische als een zorgfunctie. In vroeger tijden gaven pachters vaak een tiende deel van de opbrengst aan de gasthuizen.

Starkenburg: 'Producten direct van het land. Tegenwoordig is daar steeds weer meer aandacht voor. Er is een trend in regionale producten. Mensen uit de stad, maar ook uit het dorp, willen weten waar hun product vandaan komt.'

Schoolklassen

Roetert ziet daarin een rol voor zichzelf weggelegd: 'Ik wil graag schoolklassen ontvangen om te laten zien wat het leven op een boerderij inhoudt. Dat koeien niet vanzelf melk geven, maar dat er dan eerst een kalf geboren moet worden. Alles wat voor ons vanzelfsprekend is, maar voor veel kinderen niet. Veel kinderen hebben er geen flauw benul van.'