Druk moet van mestmarkt

De landbouwwoordvoerders in de Tweede Kamer werden donderdag tijdens een hoorzitting door wetenschappers, toezichthouders, milieu- en boerenorganisaties bijgepraat over het thema mestfraude.

GroenLinks-Kamerlid Rik Grashoff probeerde daarbij tevergeefs vat te krijgen op de omvang van het probleem. Hij vroeg aan verschillende sprekers of zij de raming van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) dat er met 30 procent van de mest wordt gefraudeerd konden staven. Grashoff stuitte bij zijn vragenronde echter op vage indicaties van het probleem.

Onzekerheden

'Een verschil tussen de geregistreerde en berekende meststromen hoeft nog niet te duiden op fraude. Er zitten ook veel onzekerheden in de rekenmethode', zegt onderzoeker Tanja de Koeijer van Wageningen Economic Research.

In een notitie die LTO voorafgaande aan de hoorzitting naar de landbouwwoordvoerders stuurde, benadrukt de organisatie dat er geen concrete gegevens zijn over de omvang van de mestfraude. Er zijn geen betrouwbare cijfers. Ook een recent onderzoek in opdracht van de Tweede Kamer geeft die niet.

Signalen

Frits van der Schans, adviseur bij het Centrum voor Landbouw en Milieu (CLM), zegt genoeg signalen te ontvangen dat er wel degelijk sprake is van mestfraude. Hij wijt dat aan de complexiteit van de regelgeving.

'We roepen het over onszelf af', zegt Van der Schans. 'Daarmee maken we de mogelijkheden en verleidingen om te frauderen alleen maar groter. Met de Kringloopwijzer, grondgebonden groei en straks de fosfaatrechten tikt een beetje creativiteit straks drie keer aan. Door het creëren van uitzonderingen voor specifieke gevallen geeft de overheid de ruimte om creatief met regels om te gaan.'

Centrale verwerking

Van der Schans heeft een systeem voor ogen waarbij de hele keten verantwoordelijk wordt voor de mestverwerking. Verwerkers van melk zouden daarin volgens hem ook een rol moeten krijgen. 'Het mestoverschot zou door die bedrijven afgevoerd kunnen worden en centraal verwerkt. Dan kan in de mestverwerking de ontwikkeling gewoon doorgaan.'

Een oorzaak voor de hoge druk op de mestmarkt is de grote vraag naar afzetruimte onder melkveehouders, zegt onderzoeker Harry Luesink van Wageningen Economic Research. Akkerbouwers bepalen daardoor de prijs van mest.

Voorzitter Jan Roefs van LTO-vakgroep Vollegrondsgroente sprak Luesink hierop tegen. 'Voor akkerbouwers is het telen van gewas het belangrijkste. Tegenover 100 euro per hectare voor de mest staat zomaar 5.000 euro aan opbrengsten die veel belangrijker zijn.'

Gebruiksnormen

'We zitten nu in sommige gebieden met gebruiksnormen ver onder wat we nodig hebben, soms wel 40 procent onder de behoefte. We moeten hier niet eendimensionaal naar kijken, maar oog hebben voor gewas, bodem en grondwater', aldus Roefs. Hij bepleitte daarmee het LTO-standpunt dat er afgezien moet worden van nog strengere regels en van het aanscherpen van gebruiksnormen tot beneden het landbouwkundig optimum.