Gezondheid koe aflezen uit melkmonster

Arjan Bom signaleert dat op de zuivel de melkkwaliteit goed op orde heeft, vertelde hij op twee bijeenkomsten 'Melk, daar zit meer in' van voercoöperatie De Samenwerking. 'Zelfs de NVWA roemt de voedselveiligheid van de Nederlandse zuivel.'

Qlip speelt daarin een belangrijke rol. De onderneming analyseert jaarlijks 15 miljoen melkmonsters van koeien en geiten. Dit betreft melkmonsters van individuele koeien in het kader van de melkproductieregistratie, maar ook tankmelkmonsters

Een van de methoden die Qlip gebruikt is infrarood spectometrie. Door het melkmonster wordt een bundel infrarood licht gestraald. Dit genereert een specifiek melkspectrum bestaande uit ongeveer 1.100 datapunten.

Database

Van ieder melkmonster worden de spectra opgeslagen, een database van inmiddels ruim 100 miljoen melkspectra. 'Vervolgens proberen we in samenwerking met kennispartners een relatie te vinden tussen het spectrum en kenmerken die we willen meten. Denk bijvoorbeeld aan specifieke vetzuren en de toepassing van weidegang', legt Bom uit.

'We kijken bewust naar de facetten van de Duurzame Zuivelketen. Waar kunnen we als onderzoekslaboratorium een steentje bijdragen? Denk bijvoorbeeld aan het behoud van biodiversiteit en milieu. Ook is het mogelijk om de hoeveelheid fosfor in de melk te bepalen. We kijken of we de methaanuitstoot van koeien kunnen meten in melk. Zo kunnen verschillen tussen bedrijven en koeien zichtbaar worden gemaakt.'

Dierenwelzijn

Bom ziet verder kansen om te monitoren op het gebied van dierenwelzijn en diergezondheid. 'Denk daarbij aan stresshormonen of specifieke eiwitten die iets zeggen over de diergezondheid. Verder zijn we op zoek naar parameters gerelateerd aan metabole stoornissen en op voerefficiëntie.

Daarnaast onderzoekt Qlip in samenwerking met de Dairy Campus of de drogestofopname van voer via de melk te voorspellen is.

Met alle mogelijkheden verwacht Bom dat het in de toekomst wellicht beter is om de frequentie van monstername te veranderen, of wellicht eerder in de keten op het bedrijf of melktransport te meten.

'De melkveehouder heeft bepaalde informatie direct nodig van een bepaalde groep dieren. De melk dient dan frequenter onderzocht te worden'. Misschien is het in de toekomst ook mogelijk om met nieuwe technologie al in de melktank analyses te doen', stelt hij.

Camera meet conditie

Simon de Haan, specialist Dairy Herd Management Automation bij DeLaval, ziet andere vormen van sensortechniek opkomen die gebruikt kunnen worden om de gezondheid van veestapels te verbeteren.. Zo ook het bodyconditiescore-systeem BCS van DeLaval dat volledig automatisch dagelijks de bodyconditiescore aanlevert, nadat een 3D-camera beelden van de achterhand van de koeien maakt. Op basis hiervan wordt de conditiescore berekend.

De Haan: 'De veehouder kan vervolgens de grafieken van individuele dieren, groepen en de totale veestapel bekijken. Het systeem waarschuwt de veehouder als een koe, groep of de veestapel wordt over- of ondervoed. Dat kan ertoe leiden dat de veehouder een koe verplaatst naar een andere voergroep of het rantsoen voor een groep aanpast.' Het systeem waarschuwt de veehouder ook in een vroeg stadium als de bodyconditiescore van een koe in vroege lactatie te snel afneemt.

De scans helpen ook te voorkomen dat koeien in droogstand en bij afkalven te vet worden. 'Te vette koeien leiden tot meer risico's bij het afkalven en voor stofwisselingsstoornissen zoals ketose in de nieuwe lactatie', besluit De Haan.