Twee weken langer groei op organische stof

Steeds meer akkerbouwers schakelen de hulptroepen in die in de bodem zitten. Dit bodemleven is van belang voor een gezond gewas en voor een goede structuur. Tijdens de themadag over de levende bodem ging de aandacht naar die kant van de bodem.

Jonas Klinkert van PRP Technologies toonde het verschil tussen een profiel van zonder en met Neosol behandelde grond. Hij liet een akkerbouwer in de kuil staan en met een mesje pulken in de ploegzool in de grond. In de behandelde grond is de ploegzool minder dicht en ruller.

Extreme jaren

'De schimmels zijn hierdoorheen gegroeid. De porositeit is te zien als kleine, zwarte kanaaltjes. We dienen met dit product geen schimmels toe, maar stimuleren de van nature aanwezige soorten. Tien jaar geleden werden wij nog voor gek verklaard. Nu zie je dat onze korrels de bodem kunnen verbeteren. In een perfect groeiseizoen is er geen meeropbrengst, maar het helpt wel in extreme jaren', zegt Klinkert.

Die extreme jaren met veel neerslag ineens of met lange droge periodes zijn talrijker geworden. In de eerste weken van september viel er veel regen in Colijnsplaat. Na een stevige bui van 35 millimeter volgde nog één met 60 millimeter. Dat is te veel voor deze grond. Een goed doorlatende bodem wordt dan cruciaal. Klinkert ziet met bodemverbeteraars op klei al na enige jaren een betere doorlatendheid. Op zand duurt die 'evolutie' wat langer.

Drainage

Nelis van der Bok van Delphy kijkt met de bezoekers nog wat nader naar de drainage en de structuur. Hij merkte dit seizoen dat de groenbemesters soms moeite hadden op gang te komen. Zeker als ze alleen als vanggewas worden ingezet (zonder bemesting), is de ontwikkeling van een sterk wortelstelsel moeilijker. Door de ploegzool in de grond staat het water te lang in de bovenste laag.

'Het water moet juist goed kunnen infiltreren. Doorbreek daarom de dichte laag met een voorzetwoeler', zegt Van der Bok. Hij staat met de groep stil bij allerlei factoren die de structuur verbeteren en de infiltratie bevorderen. Ook hier weer positieve woorden voor de inzet van goed wortelende groenbemesters en rijkelijk aanwenden van organische stof.

Akkoord van Parijs

Meer organische stof en meer koolstof in de bodem vasthouden is goed voor de volhoudbaarheid van de teelt op gevoelige percelen en er zit een maatschappelijke wens achter. De samenleving wil dat boeren meewerken aan het behalen van de doelstellingen van het akkoord van Parijs. Daar spraken de wereldleiders af de klimaatverandering te zullen afremmen.

Akkerbouwadviseur Huub van der Velden van de ZLTO verwacht dat overheden en bedrijfsleven naar de boeren zullen komen en vragen of zij een grotere rol willen spelen in koolstofopslag in de bodem.

Koolstofboeren

Sterker nog: het gebeurt al, zegt Van der Velden. ZLTO, Bionext en het Louis Bolk Instituut zijn gestart met het tweejarig project 'Koolstofboeren'. In dit project werken biologische en gangbare boeren aan methodes om koolstof vast te leggen in de bodem. Verder onderzoeken ze de kansen om hiermee financiële meerwaarde te creëren.

'Koolstofboeren is in Oostenrijk uitgevonden. Ze maken daar afspraken met bedrijven. Er zijn extra maatregelen nodig als het jaarrond groen houden van de akker met groenbemesters en het helpt zo min mogelijk te ploegen of zo ondiep mogelijk. Compost en vaste mest zijn goed en stikstofkunstmest breekt juist organische stof af', zegt de akkerbouwadviseur.

'Het verdienmodel zit niet in een paar tientjes vergoeding, maar in dat je er betere grond voor terugkrijgt. Als ZLTO zeggen we dat het kan, laten we het dan ook uitdragen. Binnen nu en een half jaar komen we samen met een groep deelnemende boeren met een uitgewerkt plan naar buiten.'

Compost

Annemie Elsen van de Bodemkundige Dienst van België (BDB) praatte bezoekers aan de bodemdag bij over een proef met compost. Bijzonder aan deze proef is dat hij al twintig jaar loopt en daardoor het langetermijneffect demonstreert. 'Hoe langer de proef loopt, hoe beter we de effecten op de bodem zien.'

Elsen liet zien dat de compost het gewas op termijn voor de helft van voeding kan voorzien. In het eerste jaar levert de compost 15 procent van de erin opgesloten stikstof aan het gewas, in het tweede jaar 7 procent en in de jaren daarna een steeds lager aandeel. Door jaarlijks een hoeveelheid compost te geven, ontstaat een groot effect.

Effect

Het effect van compost is een betere bodemkwaliteit bij hetzelfde nutriëntengehalte, stelt Elsen. Door gerijpte compost te gebruiken is de stikstofimmobilisatie laag. De bodem gaat beter met water om.

'Gewassen groeien tot twee weken langer goed door. Dat was dit voorjaar in suikerbieten te zien. Het bodemleven toont het ook: er zijn meer regenwormen en de diversiteit aan schimmels neemt toe, terwijl er minder ziekteverwekkers zijn.'