Melkveebedrijf groeit niet of nauwelijks

Dat blijkt uit de nieuwe Landbouwtelling van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het gemiddeld aantal melkkoeien melkveebedrijf steeg van 56 in 2000 tot 101 melkkoeien in 2016, maar kwam dit jaar weer net onder de 100 uit.

Het aantal varkens op een doorsnee varkensbedrijf steeg in de periode 2000-2017 tot 3.827 dieren. Dit is een toename van ongeveer 135 varkens per jaar.

Inkrimping

Verder meldt het CBS dat door schaalvergroting bedrijven met 120 melkkoeien of meer de afgelopen jaren een steeds groter aandeel in de omzet van de melkveesector hebben gekregen. Dit aandeel grote bedrijven steeg van 38 procent in het derde kwartaal van 2014 naar 49 procent in hetzelfde kwartaal van 2016.

Echter, in het derde kwartaal van 2017 is het aandeel grote melkveebedrijven door het inkrimpen van de melkveestapel weer iets teruggelopen, naar 47 procent. Oorzaak hiervan is het fosfaatreductieplan.

Opbrengsten

De gemiddelde standaardopbrengst van een varkensbedrijf kwam in 2017 uit op ruim 900.000 euro, drie keer zo veel als in het jaar 2000. De standaardopbrengst van een doorsnee melkveehouder verdubbelde in deze periode tot ruim 400.000 euro.

De standaardopbrengst is een maat voor de economische omvang van agrarische bedrijven, die wordt gedefinieerd door de Europese Commissie. Deze normering wordt drie keer per tien jaar opnieuw vastgesteld. Een nieuwe normering heeft invloed op de standaardopbrengst.

Geen specialisatie

Melkveebedrijven hebben zich de laatste jaren niet verder gespecialiseerd. In deze sector stokte de specialisatiegraad op 81 procent. De specialisatiegraad van een sector is berekend door de standaardopbrengst die bedrijven uit die sector halen uit hun kernactiviteit, te delen door de standaardopbrengst die alle bedrijven samen uit die activiteit halen.

De specialisatie in de varkenshouderij en melkveehouderij lijkt voltooid, omdat de standaardopbrengst uit de kernactiviteit niet meer toeneemt. In de varkenshouderij is de laatste drie jaar de specialisatiegraad op 91 procent blijven steken.

Verbreding

In 2016 vonden op bijna een derde van de agrarische bedrijven verbredingsactiviteiten plaats, meldt het CBS verder. De meest voorkomende activiteit was verkoop aan huis (7 procent van de bedrijven), gevolgd door agrarisch landschaps- en natuurbeheer (6 procent).

De verbredingsactiviteiten die uitgevoerd worden verschillen sterk per sector. Bij de melkveebedrijven scoort het agrarisch landschaps- en natuurbeheer met 19 procent van alle activiteiten het hoogst, op varkensbedrijven is dit de duurzame energieproductie voor eigen gebruik (4 procent).

Het deelnemen van agrarische bedrijven aan verbreding verschilt per sterk per sector. Bij de melkveebedrijven neemt 35 procent van de bedrijven deel aan verbredingsactiviteiten, bij de varkensbedrijven is dit 12 procent van de bedrijven..

Familie

Boeren op agrarische familiebedrijven hebben vaak een baan naast het bedrijf. Op bijna de helft heeft het bedrijfshoofd en/of de meewerkende familieleden een baan buiten het bedrijf. Van deze bedrijven heeft 23 procent een bedrijfshoofd met een baan buiten het bedrijf, 31 procent heeft een of meer meewerkende familieleden met een baan buiten het bedrijf.

Wel zijn de verschillen binnen de agrarische sector flink. Op 12 procent van de melkveebedrijven heeft het bedrijfshoofd een baan buiten het bedrijf. Bij de varkensbedrijven is dat 25 procent. Op 39 procent van de melkveebedrijven hebben meewerkende familieleden een baan, op 28 procent van de varkensbedrijven is dit ook het geval.

In het algemeen geldt dat bedrijfshoofden van de kleinere bedrijven er vaker een baan bij hebben dan de hoofden van grotere bedrijven. En voor meewerkende familieleden geldt, omgekeerd, dat zij er op grotere bedrijven vaker een baan bij hebben dan op kleinere bedrijven.