Duurzaam mag iets duurder zijn

De land- en tuinbouw krijgt van de minister speciale aandacht. Dat moet ook wel, want onze regering vindt dat er flink gekort moet worden op het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB). Ingrijpende hervormingen zijn nodig volgens een Nederlandse notitie die vorige week naar 26 Europese hoofdsteden is gegaan.

Hoe minder landbouwsubsidie, hoe meer er in de markt moet worden verdiend. Levert de markt niet, dan moet de kostprijs omlaag. Tot nu toe betekent dat vaak: opschalen.

Maar op een gegeven moment houdt het op met de schaalvoordelen. De rek is eruit bij veel gezinsbedrijven. We moeten het over een andere boeg gooien, willen we internationaal aantrekkelijk blijven voor afnemers.

LTO Nederland pleit al jaren voor ruimte van de mededinging voor sectorbrede ketenafspraken over duurzamere productie. Concurrenten moeten onderling prijsafspraken kunnen maken voor bescherming van biodiversiteit, klimaat en dierenwelzijn. Voorbeeld: de 'kip van gisteren', wettelijk nog toegestaan, ligt niet meer in het schap.

Het nieuwste regeerakkoord zegt dat boeren en tuinders een hogere prijs moeten ontvangen, als zij voldoen aan bovenwettelijke eisen aan duurzaamheid of dierenwelzijn. Zeg maar: een eerlijke prijs. Mooi.

Maar hoe brengen we dat in de praktijk? Brussel en wereldhandelsorganisatie WTO zien zoiets al snel als protectionisme. Niet slim als je zelf wilt blijven exporteren. Daarvan zijn we nu eenmaal afhankelijk.

Hoe doorbreken we die patstelling? Dat moet als we een verschil willen maken in de komende debatten over Europa, het GLB, nieuwe handelsakkoorden en toekomstbestendig ondernemen.

Als we niet meer kostprijskampioen willen en kunnen zijn, moeten we ook accepteren dat we bepaalde markten niet meer gaan bedienen, omdat we daar toch geen kans maken. Andere landen positioneren zich, denk aan het Verenigd Koninkrijk (Brexit), de VS (belastingverlaging) en China (zijderoute-initiatief). Gelijk speelveld? Vergeet het maar.

We moeten dus zelf keuzes maken en daar bondgenoten bij zoeken in Europa, zoals Frankrijk en Duitsland. En consumentenorganisaties. Voor duurzamer voedsel en groen moet namelijk iets meer worden betaald, ook internationaal.